Wanneer mag een gerechtsdeurwaarder beslag leggen op uw goederen?

Bij betalingsproblemen vrezen veel mensen dat een deurwaarder elk moment kan aanbellen om hun bezittingen mee te nemen. Die ongerustheid leeft sterk, maar sluit niet aan bij hoe het Belgische beslagrecht werkelijk werkt.

Een gerechtsdeurwaarder kan pas optreden wanneer een duidelijk omschreven juridische basis bestaat en alle wettelijke stappen nauwkeurig zijn gevolgd.

Evocaat legt het uit voor u.

Beslag door een deurwaarder

Een gerechtsdeurwaarder is een openbaar ambtenaar met specifieke wettelijke bevoegdheden. De deurwaarder betekent officiële documenten zoals dagvaardingen en vonnissen, maakt juridische vaststellingen en voert beslag uit wanneer de wet dat toelaat.

Beslag leggen houdt in dat bepaalde onderdelen van uw vermogen tijdelijk juridisch worden geblokkeerd om een openstaande schuld te innen. Dat kan betrekking hebben op:

• roerende goederen: meubels, toestellen, voertuigen;
• onroerende goederen: woning, appartement of grond;
• inkomsten: loon, pensioen of uitkeringen;
• banktegoeden: zicht- en spaarrekeningen.

Mag een deurwaarder zomaar beslag leggen?

Neen.

Een deurwaarder kan niet zomaar beslag leggen op uw goederen.

Voor elke beslagmaatregel is een wettelijke basis vereist. Die basis kan enkel op twee manieren ontstaan:

• Uitvoerend beslag: er bestaat een uitvoerbare titel, bijvoorbeeld een vonnis, een notariële akte met uitvoerbare formule of een administratief dwangbevel.
• Bewarend beslag: de beslagrechter heeft vooraf toestemming gegeven om goederen tijdelijk te blokkeren uit voorzorg.

Zonder uitvoerbare titel of rechterlijke toestemming kan een gerechtsdeurwaarder geen geldig beslag leggen

Belangrijk! Incassobureaus of particulieren kunnen nooit zelfstandig beslag laten leggen. Alleen een gerechtsdeurwaarder beschikt over die bevoegdheid, en enkel binnen de grenzen van het Gerechtelijk Wetboek.

Uitvoerend beslag

Bij uitvoerend beslag beschikt de schuldeiser over een uitvoerbare titel. Dat document bevestigt officieel dat u een bepaalde schuld moet betalen en vormt de wettelijke basis om beslag uit te voeren.

Een uitvoerbare titel kan onder meer bestaan uit:

• een vonnis of arrest van de rechtbank;
• een notariële akte met uitvoerbare formule;
• een administratief dwangbevel, bijvoorbeeld opgelegd door een overheid;
• een uitvoerbare titel via de IOS-procedure voor onbetwiste schulden.

De deurwaarder moet deze titel eerst officieel betekenen. Daarna ontvangt u een bevel tot betalen, waarin een korte termijn wordt gegeven om vrijwillig te betalen of een afbetalingsregeling te bespreken.

Wanneer betaling uitblijft, kan de deurwaarder de beslagprocedure opstarten. Na de beslaglegging kan, binnen de wettelijke termijnen, een openbare verkoop volgen. De opbrengst wordt gebruikt om de schuld en de bijkomende kosten te vereffenen.

Bewarend beslag

Een bewarend beslag dient als bescherming voor de schuldeiser wanneer het risico bestaat dat goederen verdwijnen nog vóór er een vonnis of uitvoerbare titel bestaat. Het doel is te vermijden dat de schuldenaar waardevolle goederen verkoopt, wegmaakt of overdraagt.

De beslagrechter kan toestemming geven voor een bewarend beslag wanneer:

• de vordering schijnbaar gegrond is;
• een dringende noodzaak bestaat, bijvoorbeeld omdat de schuldenaar goederen wil vervreemden of onttrekken aan verhaal.

Een bewarend beslag blokkeert de goederen: ze mogen niet worden verkocht, weggegeven of verplaatst. In deze fase vindt geen verkoop plaats.

Wanneer later een uitvoerbare titel beschikbaar komt, kan het bewarend beslag worden omgezet in een uitvoerend beslag, waarna een verkoopprocedure kan volgen volgens de wettelijke regels.