De vertrouwenspersoon in een bewinddossier: wie, wat en hoe

Wanneer iemand onder bewind wordt geplaatst, is het belangrijk dat die persoon zich ondersteund en gehoord voelt. Daarom voorziet de wet de mogelijkheid om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Deze persoon biedt extra bescherming en helpt de stem van de beschermde persoon te laten doorklinken in beslissingen.

Wie mag vertrouwenspersoon zijn, hoe gebeurt de aanstelling en wat zijn de rechten en plichten? 

Wat is de rol van een vertrouwenspersoon in een bewind?

Een vertrouwenspersoon ondersteunt de beschermde persoon tijdens het bewind. Hij of zij:

• Houdt nauw contact met de beschermde persoon
• Overlegt regelmatig met de bewindvoerder
• Krijgt alle verslagen over het bewind
• Wordt op de hoogte gehouden van alle handelingen door de bewindvoerder
• Kan alle nuttige informatie over het bewind opvragen

Als de beschermde persoon zijn wensen niet zelf kan uiten, kan de vertrouwenspersoon deze verwoorden of helpen om ze duidelijk te maken.

Wie mag een vertrouwenspersoon aanstellen?

Iedere persoon die onder bewind staat (of waarvoor een beschermingsmaatregel wordt overwogen), heeft het recht om zelf een vertrouwenspersoon aan te wijzen. Dit kan:

• Bij de start van het bewind
• Tijdens de duur van het bewind

De aanstelling gebeurt via een schriftelijk of mondeling verzoek aan de vrederechter. Ook een derde die in het belang van de betrokkene handelt of de procureur des Konings kan het verzoek indienen.

De vrederechter oordeelt of de voorgestelde vertrouwenspersoon geschikt is en bekrachtigt (homologeert) de aanstelling bij gemotiveerde beschikking.

Kan de vrederechter zelf een vertrouwenspersoon aanwijzen?

Ja. Als de beschermde persoon zelf geen vertrouwenspersoon heeft gekozen, kan de vrederechter:

• Onderzoeken of alsnog een vertrouwenspersoon kan worden aangesteld
• Zelf ambtshalve een vertrouwenspersoon aanwijzen

De rechter kan in uitzonderlijke gevallen ook meerdere vertrouwenspersonen aanstellen, indien dit het belang van de beschermde persoon dient.

Wie kan géén vertrouwenspersoon zijn?

De wet sluit bepaalde personen uit om deze rol op te nemen. De volgende personen mogen géén vertrouwenspersoon zijn:

• De bewindvoerder zelf
• Personen die zelf onder een beschermingsmaatregel vallen
• Rechtspersonen (bijv. vzw’s of vennootschappen)
• Personen die volledig uit het ouderlijk gezag zijn ontzet wegens jeugdbescherming
• Bloedverwanten tot en met de tweede graad als één of beide ouders het bewind uitvoeren. Uitzondering: de rechter kan hiervan afwijken als dat in het belang van de beschermde persoon is

Daarnaast kan de rechter een vertrouwenspersoon weigeren op basis van diens strafregister.

Kan de vertrouwenspersoon worden vervangen of ontslagen?

Ja. De vrederechter kan op elk moment, in het belang van de beschermde persoon:

• De vertrouwenspersoon vervangen
• De functie beëindigen

Dit kan:

• Op eigen initiatief van de rechter
• Op verzoek van de bewindvoerder
• Op verzoek van de procureur des Konings

Ook de beschermde persoon zelf kan te allen tijde:

• Afzien van ondersteuning door de vertrouwenspersoon
• Een nieuwe vertrouwenspersoon aanduiden

Dit gebeurt opnieuw via een mondeling of schriftelijk verzoek aan de vrederechter.