Wie is verantwoordelijk voor schade veroorzaakt door minderjarigen?

Kinderen en jongeren kunnen onbedoeld of door roekeloos gedrag schade veroorzaken: een gebroken ruit, een ongeluk met de fiets, een verwonding tijdens het spelen.

Wie moet deze schade vergoeden? Het kind zelf, de ouders, of iemand anders zoals een school of een oppas?

De aansprakelijkheid van minderjarigen

 1.  Kinderen jonger dan 12 jaar

Volgens artikel 6.9 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek is de minderjarige van minder dan twaalf jaar niet aansprakelijk voor schade veroorzaakt door zijn fout of door een ander tot aansprakelijkheid leidend feit, ongeacht de ernst van het gedrag of de gevolgen.

Er wordt geen afweging gemaakt door de rechter op basis van opvoeding, milieu of gedragsinzicht: de wet hanteert een strikte leeftijdsgrens.

 2.  Kinderen van 12 jaar of ouder

Volgens artikel 6.10 van het nieuwe Burgerlijk Wetboek is de minderjarige van twaalf jaar of meer aansprakelijk voor schade veroorzaakt door zijn fout of door een ander tot aansprakelijkheid leidend feit.

Let op! Het feit dat een kind zelf al dan niet aansprakelijk is voor schade, betekent niet dat het slachtoffer geen recht heeft op vergoeding. Ook hoeft het kind die schade niet noodzakelijk zelf te betalen. Het nieuwe Burgerlijk Wetboek bepaalt duidelijk wanneer ouders of andere toezichthouders aansprakelijk zijn, en dus verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor het vergoeden van de schade.

De aansprakelijkheid van ouders, adoptanten, voogden en pleegouders 

 1.  Ouders van kinderen jonger dan 16 jaar

Volgens artikel 6.12 van het Burgerlijk Wetboek zijn ouders, adoptanten, voogden en pleegzorgers, voor zover zij het gezag hebben over de persoon van een minderjarige van minder dan zestien jaar, foutloos aansprakelijk voor de schade die deze laatste door zijn fout of door een ander tot aansprakelijkheid leidend feit veroorzaakt aan derden.

Foutloze aansprakelijkheid?

Foutloze aansprakelijkheid (ook wel objectieve aansprakelijkheid genoemd) betekent dat iemand wettelijk verplicht is om schade te vergoeden, zonder dat er een fout of nalatigheid van die persoon zelf hoeft te worden aangetoond.

De aansprakelijkheid ontstaat dus louter op basis van de relatie tot de schadeveroorzaker of situatie, niet door eigen gedrag.

 2.  Ouders van kinderen van 12 jaar of ouder

Volgens artikel 6.12 van het Burgerlijk Wetboek zijn ouders, adoptanten, voogden en pleegzorgers, voor zover zij het gezag hebben over de persoon van een minderjarige van zestien jaar of meer, aansprakelijk voor de schade die deze laatste door zijn fout of door een ander tot aansprakelijkheid leidend feit veroorzaakt aan derden.

Zij zijn niet aansprakelijk indien zij aantonen dat de schade niet te wijten is aan een fout van hun kant.

Er is dus sprake van een 'weerlegbaar vermoeden van aansprakelijkheid' en geen sprake meer van foutloze aansprakelijkheid. 

Om aan te tonen dat zij niet aansprakelijk zijn, kunnen ouders:

• Schoolresultaten of gedrag van het kind voorleggen.
• Normen en waarden van het gezin toelichten.
• Thuissituatie of opvoedingsaanpak uitleggen, zoals regelmatige begeleiding en toezicht.

Als ouders kunnen aantonen dat zij alles hebben gedaan wat redelijkerwijs van hen verwacht kan worden, kan de rechter beslissen dat zij niet aansprakelijk zijn.

Let op! Ouders zijn niet altijd aansprakelijk. Als een kind schade veroorzaakt terwijl het onder toezicht stond van een school, sportclub, jeugdvereniging of oppas, kan de toezichthouder aansprakelijk zijn, op voorwaarde dat er sprake is van een tekort aan toezicht.

Het belang van de familiale verzekering

Een familiale aansprakelijkheidsverzekering is van groot belang, zeker voor gezinnen met kinderen. Ze dekt schade die gezinsleden – ook minderjarige kinderen – onbedoeld aan anderen veroorzaken

Aangezien ouders in veel gevallen wettelijk aansprakelijk zijn, kunnen schadevergoedingen hoog oplopen. Zonder verzekering moet die schade uit het privévermogen worden betaald.

Een familiale verzekering biedt dan financiële bescherming en voorkomt dat conflicten uitmonden in juridische procedures.

Hoewel niet verplicht, is zo'n verzekering in de praktijk vaak onmisbaar.