De procedure in kortgeding in België: snelle bescherming bij dringende zaken

Wanneer u met een dringend probleem naar de rechter moet stappen, is de gewone rechtsprocedure vaak te traag.

In dat geval kan een kortgedingprocedure uitkomst bieden. Deze procedure is bedoeld om snel een voorlopige beslissing te krijgen, zonder dat de rechter zich definitief uitspreekt over het geschil.

Wat betekent “kortgeding”?

Een kortgeding is een versnelde rechtsprocedure waarbij de rechter een voorlopige beslissing neemt. Dat betekent dat het gaat om een tijdelijke oplossing, in afwachting van een definitieve uitspraak in een gewone procedure.

Kenmerken zijn:

• Het gaat om voorlopige maatregelen (bijvoorbeeld een verbod, een tijdelijke regeling of een bevel).
• De rechter onderzoekt niet de grond van de zaak, maar beslist enkel of een onmiddellijke maatregel nodig is.
• Het kortgeding is bedoeld om te voorkomen dat iemand ernstig nadeel of onherstelbare schade lijdt door te wachten op de klassieke procedure.

Wanneer is een kortgeding mogelijk?

Een rechter kan een kortgeding alleen toestaan wanneer er sprake is van (hoog)dringendheid. Dat betekent dat de situatie niet kan wachten op de normale, langere procedure.

Voorbeelden:

• Iemand wordt op sociale media beschuldigd van fraude. Omdat het bericht massaal wordt gedeeld, vraagt de betrokkene via kortgeding een verbod op verdere verspreiding en de verwijdering van de oorspronkelijke post.
• Een aannemer zet een stelling neer die volgens de buren instortingsgevaar oplevert. De buur vraagt de rechter om de werken onmiddellijk stil te leggen tot een deskundige de veiligheid heeft gecontroleerd.

De rechter beoordeelt van geval tot geval of er echt spoed is. Als hij vindt dat de situatie niet dringend genoeg is, kan hij de vordering in kortgeding afwijzen.

Behalve spoedeisendheid moet ook gelden dat de rechter geen grondig onderzoek hoeft te voeren, aangezien het kortgeding juist bedoeld is om snel te kunnen ingrijpen.

Wie behandelt een kortgeding?

De bevoegde rechter hangt af van het onderwerp:

• Voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg: voor burgerlijke zaken.
• Voorzitter van de ondernemingsrechtbank: voor handelsgeschillen.
• Voorzitter van de arbeidsrechtbank: voor arbeids- en socialezekerheidszaken.

De procedure verloopt dus altijd voor de voorzitter van de rechtbank, die fungeert als “rechter in kortgeding”.

Hoe verloopt de procedure in kortgeding?

 1.  Dagvaarding of vrijwillige verschijning

De zaak start meestal met een dagvaarding door een gerechtsdeurwaarder.

De tegenpartij wordt zo opgeroepen om te verschijnen op een snelle zitting. In sommige gevallen kunnen partijen ook vrijwillig verschijnen zonder dagvaarding.

 2.  De zitting

Beide partijen krijgen de kans hun standpunten toe te lichten.

Omdat het een spoedprocedure is, verlopen de pleidooien doorgaans korter en eenvoudiger dan in een gewone zaak.

 3.  De uitspraak

De rechter spreekt meestal binnen enkele dagen tot weken een vonnis uit.

Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad, wat betekent dat het onmiddellijk kan uitgevoerd worden, zelfs als beroep wordt ingesteld.

 4.  Beroep

Tegen een kortgedingvonnis kan hoger beroep worden aangetekend bij het hof van beroep. Ook daar verloopt de zaak snel, maar de voorlopige maatregelen blijven doorgaans intussen gelden.

Voorbeelden van maatregelen in kortgeding

• Een rechter kan een publicatie of online bericht tijdelijk laten verwijderen.
• Een werknemer kan voorlopig opnieuw tewerkgesteld worden.
• Bouwwerken kunnen tijdelijk stilgelegd worden.
• Een partner kan opnieuw toegang krijgen tot de gezinswoning.
• Een beslag kan voorlopig opgeheven of behouden blijven.

Dit zijn tijdelijke oplossingen. In de definitieve procedure kan de rechter een andere beslissing nemen.