De schenking met voorbehoud van vruchtgebruik

Een schenking hoeft niet altijd te betekenen dat men volledig afstand doet van wat men bezit.

Bij een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik kan de schenker het goed overdragen, maar toch het recht behouden om het te gebruiken of de opbrengst ervan te ontvangen.

Op die manier kan men vandaag al vermogen overdragen, terwijl men er levenslang de vruchten van blijft plukken.

Wat is vruchtgebruik?

Vruchtgebruik is het recht om een goed te gebruiken en de inkomsten ervan te ontvangen, zonder dat men de eigenaar is.

Bij een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik:

• blijft de schenker vruchtgebruiker, en
• wordt de begiftigde blote eigenaar.

Een voorbeeld:
Een ouder schenkt zijn woning aan zijn kinderen, maar behoudt het recht om er te blijven wonen of om de huurinkomsten te ontvangen.
De kinderen worden dan eigenaar, maar kunnen pas vrij over de woning beschikken wanneer het vruchtgebruik eindigt, meestal bij het overlijden van de schenker.

Hoe werkt het?

Het voorbehoud van vruchtgebruik wordt opgenomen in de notariële schenkingsakte.

Daarin staat duidelijk vermeld dat de schenker de eigendom overdraagt, maar het gebruik behoudt.

Zolang het vruchtgebruik loopt:

• mag de schenker de goederen blijven gebruiken of verhuren,
• kan de begiftigde het goed niet verkopen zonder toestemming van de schenker,
• blijft het vruchtgebruik bestaan tot het overlijden van de schenker, waarna de begiftigde automatisch volle eigenaar wordt.

Er zijn dus twee rechten:

• Het vruchtgebruik (bij de schenker)
• De blote eigendom (bij de begiftigde)

Wanneer de schenker overlijdt, smelten deze rechten automatisch samen: de begiftigde krijgt dan de volledige eigendom.

Wat bij roerende goederen?

Een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik kan ook gaan over roerende goederen, zoals geld, juwelen of effecten.

Als de geschonken goederen er nog zijn op het moment dat het vruchtgebruik eindigt, ontvangt de begiftigde ze in de staat waarin ze zich dan bevinden.

Zijn de goederen niet meer aanwezig, dan heeft de begiftigde recht op hun waarde zoals die in de schenkingsakte werd vastgelegd.

Zo blijft het evenwicht tussen schenker en begiftigde behouden, ook als het geschonken goed tijdens het vruchtgebruik verandert of verdwijnt.

Waarom kiezen voor een schenking met vruchtgebruik?

Deze vorm van schenken heeft praktische en fiscale voordelen.

Praktisch voordeel

De schenker behoudt zekerheid: hij kan in zijn woning blijven wonen of inkomsten blijven ontvangen.

Tegelijk wordt het vermogen al overgedragen, zodat later minder erfbelasting verschuldigd kan zijn.

Fiscaal voordeel

De schenking wordt belast bij het moment van overdracht.

Wanneer de schenker overlijdt en het vruchtgebruik uitdooft, is er geen bijkomende erfbelasting meer verschuldigd.

Het goed behoort dan immers al tot het vermogen van de begiftigde.

Wat zijn de aandachtspunten?

Het voorbehoud van vruchtgebruik moet duidelijk vermeld staan in de schenkingsakte.

De schenker mag het goed tijdens het vruchtgebruik niet verkopen of belasten ten nadele van de begiftigde.

De begiftigde moet het goed in stand houden zolang het vruchtgebruik bestaat.

Bij roerende goederen (zoals geld) is het verstandig om de waarde schriftelijk vast te leggen, zodat later geen discussie ontstaat.