Wat zegt de wet over begraving en crematie in België?

Het verlies van een dierbare brengt veel emoties met zich mee, maar ook praktische en wettelijke beslissingen.

Een van de eerste keuzes die nabestaanden moeten maken, is of de overledene wordt begraven of gecremeerd.

In België gelden hiervoor duidelijke regels en procedures, die ervoor zorgen dat de wens van de overledene wordt gerespecteerd en dat alles op een correcte en waardige manier verloopt.

De wil van de overledene

De Belgische wet stelt dat de wens van de overledene voorrang heeft.

Heeft de overledene tijdens zijn of haar leven schriftelijk vastgelegd of hij begraven of gecremeerd wil worden, bijvoorbeeld in een wilsverklaring bij de gemeente of in een testament, dan moeten de nabestaanden deze keuze respecteren.

Wanneer er geen wilsverklaring is, beslissen de naaste familieleden samen over begraving of crematie. Het is belangrijk dat hierover zo snel mogelijk duidelijkheid komt, omdat de begrafenis of crematie wettelijk binnen een bepaalde termijn moet plaatsvinden.

De administratieve voorbereiding

Voor zowel begraving als crematie is een aantal stappen verplicht. Eerst moet het overlijden officieel worden vastgesteld door een arts. De overlijdensakte wordt vervolgens ingeschreven bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon is overleden.

Pas nadat de akte is opgemaakt en alle vereiste toelatingen zijn gegeven, kan de begrafenisondernemer de plechtigheid inplannen.

Bij een verdacht of niet-natuurlijk overlijden kan de procureur des Konings een bijkomend onderzoek bevelen, wat de procedure tijdelijk kan vertragen.

Begraving in België

Begraving blijft in België een veelgekozen optie.

Een begraving mag niet eerder plaatsvinden dan 24 uur na het overlijden, zodat er ruimte blijft voor eventuele medische of gerechtelijke onderzoeken.

Locatie van de begraving

De wet bepaalt dat een persoon alleen mag worden begraven op door de gemeente aangewezen begraafplaatsen, tenzij er een uitzonderlijke vergunning wordt verleend.

Grafconcessie

Wie kiest voor een concessiegraf, huurt voor een bepaalde periode een grafplaats.

• De prijs varieert per gemeente, maar start vaak vanaf ongeveer €200.
• Zonder concessie wordt het lichaam begraven in een gewoon graf, dat na een aantal jaren kan worden geruimd.

Een grafconcessie kan belangrijk zijn voor families die een blijvende herdenkingsplaats wensen.

Crematie in België

Crematie is enkel toegestaan in erkende crematoria en vereist een schriftelijke aanvraag bij de dienst burgerzaken van de gemeente.

De begrafenisondernemer kan deze aanvraag voor u indienen.

Toestemming en bijkomende controles

Voor een crematie zijn extra waarborgen ingebouwd:

• Bij een natuurlijk overlijden moet een tweede, onafhankelijke arts, aangesteld door de gemeente, het overlijden bevestigen.
• Bij een verdacht overlijden is de schriftelijke toestemming van de procureur des Konings vereist.

Ook crematie mag niet plaatsvinden binnen de eerste 24 uur na het overlijden.

Bestemming van de as

Na de crematie kunnen de nabestaanden kiezen wat er met de as gebeurt. De opties zijn wettelijk vastgelegd:

• Bijzetting in een columbarium (urnenmuur) of in een urnengraf op de begraafplaats
• Verstrooiing op een gemeentelijke strooiweide of op zee
• Bewaring thuis, mits schriftelijke aanvraag en goedkeuring (niet in elke gemeente toegestaan)
• Verstrooiing op privédomein, mits toestemming van de eigenaar en melding aan de gemeente

Het is belangrijk om de keuze vooraf door te geven, zodat de gemeente dit correct kan registreren.

Termijnen

De Belgische wet voorziet dat een begrafenis of crematie binnen de zes werkdagen na het overlijden moet plaatsvinden, tenzij de burgemeester of de procureur een uitstel toestaat.

Dit zorgt ervoor dat de plechtigheid op een respectvolle manier en binnen een redelijke termijn kan plaatsvinden.

Kosten en verschillen per gemeente

De tarieven voor een grafconcessie, plaatsing van een urne of gebruik van een columbarium worden bepaald door de gemeentelijke reglementen.

Ze kunnen sterk variëren afhankelijk van de gemeente en de duur van de concessie.

Het is dus aan te raden om de tarieven bij de gemeente of begrafenisondernemer op te vragen.