Het Hof van Cassatie

Het Belgische rechtssysteem kent verschillende niveaus van rechtscolleges, van de rechtbanken van eerste aanleg tot de hoven van beroep.

Bovenaan deze hiërarchie staat het Hof van Cassatie, het hoogste gerechtshof van het land.

In dit artikel leest u wat het Hof van Cassatie precies doet, wanneer u er terecht kunt, hoe een cassatieprocedure verloopt en waarom dit hof een sleutelrol speelt in de Belgische rechtsstaat.

Wat is het Hof van Cassatie?

Het Hof van Cassatie is het hoogste gerechtshof van België.

Het ziet erop toe dat rechtbanken en hoven de wet correct toepassen en dat de procedurevoorschriften worden nageleefd.

Het Hof onderzoekt geen feiten of bewijzen opnieuw. Het beoordeelt dus niet of iemand schuldig is of wie gelijk heeft, maar enkel of de rechter juridisch correct te werk is gegaan.

Wat is het doel van het Hof van Cassatie?

Het Hof van Cassatie speelt een centrale rol in het handhaven van de rechtsstaat.

Het zorgt ervoor dat alle Belgische rechters de wet op een gelijke en juiste manier toepassen.

Door zijn arresten bevordert het Hof:

• Rechtszekerheid: burgers en ondernemingen weten hoe de wet wordt geïnterpreteerd;
• Rechtsgelijkheid: gelijkaardige situaties worden overal op dezelfde manier beoordeeld;
• Consistente rechtspraak: de uitspraken van lagere rechtbanken blijven uniform en voorspelbaar.

Het Hof van Cassatie is dus niet enkel een rechtbank, maar ook een richtinggevend orgaan dat de interpretatie van de wet verduidelijkt en verfijnt.

Wie zetelt in het Hof van Cassatie?

Het Hof van Cassatie is gevestigd in Brussel en bestaat uit drie kamers:

• Een burgerlijke en handelskamer;
• Een strafkamer;
• Een sociale kamer.

Elke kamer bestaat uit beroepsmagistraten, de zogenaamde raadsheren.

Aan het hoofd van het Hof staat de eerste voorzitter, die de algemene werking coördineert.

Het parket bij het Hof van Cassatie, onder leiding van de procureur-generaal, brengt juridische adviezen uit en bewaakt de eenheid van de wetstoepassing.

Hoe verloopt een cassatieprocedure?

Een cassatieprocedure verloopt volgens vaste regels en richt zich uitsluitend op de toepassing van de wet.

Het cassatieberoep wordt ingesteld via een verzoekschrift, dat verplicht moet worden ondertekend door een advocaat bij het Hof van Cassatie. Alleen deze gespecialiseerde advocaten mogen een cassatieberoep indienen.

Daarna verloopt de procedure als volgt:

• Een advocaat-generaal bij het parket van het Hof onderzoekt het dossier en brengt een gemotiveerd juridisch advies uit over de gegrondheid van het beroep.
• De zaak wordt vervolgens in openbare zitting behandeld. Het Hof onderzoekt of de lagere rechter de wet correct heeft toegepast en of de procedurevoorschriften zijn nageleefd.
• Arrest: het Hof beslist of het cassatieberoep wordt verworpen of de uitspraak wordt vernietigd. In dat laatste geval wordt de zaak verwezen naar een andere rechtbank of hof voor een nieuwe behandeling.

Moet u een advocaat nemen?

Voor het Hof van Cassatie is het verplicht om een advocaat in te schakelen die is toegelaten tot de balie bij het Hof van Cassatie.

U heeft recht op:

• Vrije keuze van cassatieadvocaat;
• (Gedeeltelijke) terugbetaling van de kosten via uw rechtsbijstandsverzekering;
• Een pro-Deoadvocaat, als u voldoet aan de inkomensvoorwaarden voor juridische tweedelijnsbijstand.

De cassatieadvocaat onderzoekt of er juridische of procedurele gronden bestaan om cassatieberoep in te stellen.