Sharenting: juridische grenzen aan het delen van beelden van kinderen

Ouders delen vandaag massaal foto’s en informatie over hun kinderen via sociale media. Deze praktijk, beter bekend als sharenting, is maatschappelijk ingeburgerd maar juridisch complex.

De centrale vraag luidt: in hoeverre mogen ouders beslissen over de online aanwezigheid van hun kind?

Begripsomschrijving: wat is sharenting?

De term “sharenting” is een samentrekking van “sharing” en “parenting” en verwijst naar het actief online delen van gegevens, foto’s en video’s van minderjarige kinderen door hun ouders. Het betreft zowel privégebruik als publieke communicatie, al dan niet met een commercieel karakter.

Hoewel sharenting op zich niet verboden is, moeten ouders bij dergelijke handelingen rekening houden met het juridisch kader dat minderjarigen beschermt tegen onrechtmatige verwerking van hun persoonsgegevens of inbreuken op hun privéleven.

Juridisch kader: ouderlijk gezag en kindrechten

Ouderlijke bevoegdheid

Volgens artikel 371 van het Oud Burgerlijk Wetboek hebben ouders gezamenlijk het ouderlijk gezag over hun minderjarige kinderen.

Dit gezag houdt onder meer in dat ouders beslissingen mogen nemen over de opvoeding, de gezondheid en het dagelijks leven van het kind. Hieronder valt ook de toestemming tot het gebruik van het beeld van het kind.

Beperkingen op het ouderlijk gezag

Het ouderlijk gezag is geen onbeperkt recht. Zowel het Belgisch recht als internationale normen (zoals artikel 3 IVRK) bepalen dat ouders hun gezag moeten uitoefenen in het belang van het kind. Dit houdt in dat ouders moeten afwegen of het delen van gegevens of beelden noodzakelijk, proportioneel en niet schadelijk is voor het kind, nu of in de toekomst.

Vanaf het moment dat een kind voldoende maturiteit heeft om zijn eigen belangen te begrijpen, dient ook zijn mening in rekening te worden gebracht. Dit is in lijn met artikel 12 IVRK.

Sharenting als commerciële activiteit

In bepaalde gevallen overstijgt sharenting het privékarakter en wordt het een commerciële praktijk, waarbij ouders inkomsten genereren via het online zichtbaar maken van hun kinderen. Dit roept bijkomende juridische vragen op, zoals:

• Wordt het kind arbeidsmatig ingezet?

• Hoe worden de inkomsten beheerd?

• Is er sprake van uitbuiting of disproportionele blootstelling?

België kent hierover momenteel geen specifieke regelgeving, in tegenstelling tot sommige andere landen waar kinderen op sociale media dezelfde bescherming genieten als kindacteurs of -modellen. Wel blijft de algemene verplichting gelden om te handelen in het belang van het kind.

Risico’s en verantwoordelijkheid

Sharenting kan belangrijke gevolgen hebben voor het kind, waaronder:

• verlies van controle over de eigen digitale identiteit;

• mogelijke inbreuken op het recht op privacy;

• risico op hergebruik van beelden voor ongewenste doeleinden;

• blijvende beschikbaarheid van content zonder instemming.

Ouders dragen de primaire verantwoordelijkheid om deze risico’s correct in te schatten en hun keuzes af te stemmen op de belangen en rechten van het kind.