Wat is een laatste wilsbeschikking en hoe maakt u die op?

Over uw uitvaart nadenken is niet eenvoudig, maar het kan veel duidelijkheid scheppen voor uw nabestaanden.

Wilt u begraven of gecremeerd worden? In welke gemeente? En wilt u een religieuze of burgerlijke plechtigheid?

In België kunt u deze keuzes zelf officieel vastleggen via een laatste wilsbeschikking.

Wat is een laatste wilsbeschikking?

Een laatste wilsbeschikking is een formele, schriftelijke verklaring waarin een persoon zijn of haar uitdrukkelijke wensen vastlegt met betrekking tot de wijze van teraardebestelling of crematie en de omstandigheden waaronder de uitvaart dient te verlopen.

Het document heeft een wettelijke grondslag en wordt officieel geregistreerd door de gemeentelijke overheid.

De laatste wilsbeschikking geeft u de mogelijkheid om zelf te bepalen wat er met uw lichaam en as zal gebeuren na uw overlijden, welke rituelen u wenst te laten naleven en waar uw laatste rustplaats zich moet bevinden.

De inhoud van de verklaring is bindend: uw nabestaanden en de betrokken instanties zijn verplicht uw beslissing te respecteren.

Belangrijk! Een laatste wilsbeschikking is geen testament.

Een testament regelt de verdeling van uw vermogen en nalatenschap, terwijl de laatste wilsbeschikking enkel betrekking heeft op de regeling van de uitvaart en de behandeling van het lichaam.

Welke keuzes kunt u opnemen in een laatste wilsbeschikking?

In uw laatste wilsbeschikking kunt u verschillende keuzes en voorkeuren vastleggen.

De Belgische wetgeving erkent onder meer de volgende bepalingen als juridisch geldig:

• de keuze tussen begraving of crematie;
• het type plechtigheid (burgerlijk of religieus);
• de gemeente waar de begraving of de bijzetting van de as moet plaatsvinden;
• de wijze van asbestemming, zoals het uitstrooien, bewaren of begraven van de as.

Naast deze wettelijke bepalingen kunt u ook persoonlijke wensen formuleren die het verloop van uw uitvaart meer invulling geven.

U kunt bijvoorbeeld aangeven welke muziekstukken u wenst te laten spelen, welke foto of tekst op uw rouwkaart moet verschijnen, en of u bepaalde symbolische gebaren wilt laten uitvoeren tijdens de plechtigheid.

Hoe stelt u een laatste wilsbeschikking op?

Het opmaken van een laatste wilsbeschikking verloopt via een eenvoudige administratieve procedure die wordt beheerd door uw gemeente.

 1.  Aanvraag bij de Dienst Burgerzaken

U neemt contact op met de Dienst Burgerzaken van uw gemeente en vraagt het officiële modelformulier voor een laatste wilsbeschikking aan.

In veel gemeenten kunt u dit formulier ook digitaal raadplegen of downloaden via de gemeentelijke website.

 2.  Invullen en ondertekenen

U vult het formulier persoonlijk en volledig in en ondertekent het eigenhandig.

Hiermee bevestigt u dat de opgenomen wensen uw uitdrukkelijke en bewuste beslissing zijn.

Indien u dat wenst, kan een ambtenaar van de burgerlijke stand u toelichting geven bij de beschikbare keuzemogelijkheden.

 3.  Indienen en registratie

Na ondertekening dient u het document opnieuw in bij de Dienst Burgerzaken.

Uw verklaring wordt geregistreerd in het Rijksregister en krijgt een officiële datum van opname.

Op dat moment is uw laatste wilsbeschikking juridisch geldig en kan ze na uw overlijden worden geraadpleegd.

U ontvangt een bevestiging van de registratie, die u kunt bewaren bij uw persoonlijke documenten.

U kunt uw wilsbeschikking op elk moment wijzigen of intrekken door een nieuwe verklaring in te dienen bij dezelfde dienst.

Wat gebeurt er na uw overlijden?

Wanneer iemand overlijdt, gaat de gemeentelijke administratie automatisch na of er een laatste wilsbeschikking geregistreerd is in het Rijksregister.

Indien dit het geval is, wordt de verklaring onmiddellijk bezorgd aan de nabestaanden of aan de begrafenisondernemer die belast is met de uitvaartregeling.

De nabestaanden zijn verplicht de aangegeven keuzes te respecteren, zelfs indien zij een andere voorkeur zouden hebben.

De overheid en de begrafenisondernemer zien erop toe dat de uitvoering van de uitvaart overeenstemt met de geregistreerde verklaring.

Op die manier wordt gegarandeerd dat uw persoonlijke overtuigingen, waarden en wensen worden nageleefd, ook wanneer u die niet meer zelf kunt verwoorden.

Waarom een laatste wilsbeschikking opstellen?

Het opstellen van een laatste wilsbeschikking biedt meerdere voordelen, zowel voor uzelf als voor uw naasten.

In de eerste plaats creëert u duidelijkheid en zekerheid.

Uw nabestaanden hoeven niet te gissen naar uw wensen en worden niet geconfronteerd met moeilijke keuzes op een emotioneel moment.

Daarnaast waarborgt u dat uw persoonlijke overtuiging of levensbeschouwing wordt gerespecteerd.

Of u nu een religieuze, niet-religieuze of neutrale plechtigheid verkiest, uw beslissing krijgt de kracht van een officiële verklaring.

Ten slotte draagt het opstellen van een laatste wilsbeschikking bij aan uw gemoedsrust.
U weet dat alles wat u belangrijk vindt met zorg en volgens uw wil zal worden uitgevoerd.