Vanaf welke leeftijd mag u sociale media gebruiken in België? De wet uitgelegd

U ziet het misschien in uw eigen omgeving: kinderen die op jonge leeftijd al vlot navigeren op TikTok, Instagram of Snapchat.

Maar is dat eigenlijk wel toegestaan? En belangrijker nog: is het verstandig?

In dit artikel ontdekt u vanaf welke leeftijd sociale media wettelijk zijn toegestaan, waarom die grens onder druk staat, en welke impact sociale media kunnen hebben op jonge gebruikers.

Wat zegt de Belgische wet?

In België zijn de regels rond kinderen en sociale media vastgelegd in de wet van 30 juli 2018, gebaseerd op de Europese privacyverordening (AVG of GDPR).

Concreet houdt dit het volgende in:

• Is uw kind 13 jaar of ouder? Dan mag het zelf toestemming geven voor het gebruik van sociale media of andere digitale diensten waarbij persoonsgegevens verwerkt worden.
• Is uw kind jonger dan 13? Dan is uw toestemming als ouder verplicht.

Let wel: zelfs als u als ouder toestemming geeft, betekent dat niet automatisch dat elk platform het gebruik toestaat. Sociale mediabedrijven mogen strengere regels hanteren en doen dat vaak ook - bijvoorbeeld door helemaal geen accounts toe te laten onder de 13 jaar.

Wat zegt Europa? En hoe zit het in de VS?

In Europa

De Algemene Verordening Gegevensbescherming stelt als standaardleeftijd voor digitale toestemming 16 jaar.

Elke lidstaat mag die grens echter verlagen tot minimaal 13 jaar. België heeft bewust gekozen voor die ondergrens.

In de Verenigde Staten

In de VS bepaalt de wet COPPA dat kinderen jonger dan 13 jaar alleen online mogen als hun ouders:

• expliciet toestemming geven voor het verzamelen van gegevens,
• én toegang krijgen tot die gegevens.

Omdat het moeilijk is om wereldwijd aan deze regels te voldoen, sluiten veel sociale mediaplatforms gebruikers onder de 13 gewoon volledig uit - ook als ouders wel akkoord gaan. Die gebruiksvoorwaarden zijn juridisch bindend.

Wat zijn de risico’s voor jonge kinderen?

Sociale media zijn ontworpen om uw aandacht vast te houden. Denk aan eindeloos scrollen, constante meldingen en algoritmes die precies weten wat u interesseert.

Bij jonge kinderen, van wie het brein nog volop in ontwikkeling is, maakt dat hen extra gevoelig voor negatieve effecten.

Mogelijke gevolgen bij vroegtijdig gebruik:

• Door schermgebruik vlak voor het slapengaan, raken kinderen moeilijker tot rust.
  
• Kinderen raken snel afgeleid, wat hun prestaties op school onder druk zet.
  
• Door het vergelijken met anderen op sociale media - vaak met bewerkte of overdreven beelden - kan uw kind zich onzeker gaan voelen.
  
• De continue stroom aan meldingen en de druk om ‘online’ te zijn, kunnen mentale onrust veroorzaken.
  
• Online communicatie vervangt echte gesprekken, waardoor sociale vaardigheden minder worden geoefend.

Jonge kinderen hebben bovendien nog niet de nodige vaardigheden om kritisch te kijken naar online informatie of weerstand te bieden aan groepsdruk, misinformatie en beïnvloeding door algoritmes.

Waarom pleiten experts voor een hogere leeftijdsgrens?

Steeds meer deskundigen - van kinderpsychologen tot artsen en pedagogen - pleiten voor een verhoging van de minimumleeftijd naar 16 jaar. Niet om jongeren uit te sluiten, maar om hen tijd en ruimte te geven om te groeien. Sociale media vragen namelijk om een zekere emotionele maturiteit en kritische blik.

Door pas later in te stappen, is de kans groter dat uw kind die weerbaarheid heeft opgebouwd en beter weet hoe het verantwoord met online verleidingen moet omgaan.