De Raad van State

Bent u het niet eens met een beslissing van een overheid, zoals een vergunning die werd geweigerd of een reglement dat uw belangen schaadt? Dan kunt u in veel gevallen terecht bij de Raad van State. Deze instantie beoordeelt of overheidsbeslissingen wel wettig zijn.

In dit artikel leest u wat de Raad van State precies doet, in welke situaties u er terechtkunt, hoe een procedure verloopt en of u een advocaat nodig hebt.

Wat is de Raad van State?

De Raad van State is het hoogste administratief rechtscollege in België. Het is geen gewone rechtbank, maar een juridisch controleorgaan voor de overheid. De Raad heeft twee hoofdopdrachten:

• Rechtspraak: Het behandelen van beroepen tegen beslissingen van administratieve overheden, zoals vergunningen, tuchtmaatregelen of subsidies.

• Adviesverlening: Het geven van juridisch advies over wetsontwerpen en regelgeving vóór die van kracht worden.

Zo waakt de Raad van State over de wettigheid van het optreden van de overheid en over de kwaliteit van nieuwe wetgeving.

Wie zetelt in de Raad van State?

De rechters van de Raad van State heten raadsheren. Zij worden benoemd door de Koning op basis van een strenge selectieprocedure. De Raad bestaat uit een eerste voorzitter, voorzitters en een aantal raadsheren, zowel Nederlandstaligen als Franstaligen.

Het auditoraat van de Raad van State is vergelijkbaar met het openbaar ministerie bij gewone rechtbanken. De auditeurs analyseren de dossiers en formuleren een juridisch advies voor de rechters.

Wanneer komt u bij de Raad van State terecht?

U kunt een beroep doen op de Raad van State wanneer u meent dat een bestuurlijke beslissing uw rechten schendt of onwettig is. Dat kan gaan om:

• Een geweigerde of opgelegde vergunning

• Een opgelegde belasting of administratieve boete

• Een tuchtbeslissing binnen het ambtenarenstatuut

• Een reglement van een gemeentebestuur of overheidsinstantie

De Raad oordeelt of de overheid binnen haar bevoegdheden is gebleven, de juiste procedure heeft gevolgd en de motivering correct is.

Let op: de Raad van State onderzoekt niet de feiten zelf, maar kijkt of de beslissing wettelijk tot stand kwam.

Wie mag beroep indienen bij de Raad van State?

Iedereen die een rechtstreeks en persoonlijk belang heeft bij een beslissing van een overheid, kan een beroep instellen. Dat kunnen zijn:

• Burgers of ondernemingen

• Belangenverenigingen

• Lokale besturen of andere overheden

Het beroep moet doorgaans binnen 60 dagen na de kennisgeving of bekendmaking van de beslissing worden ingediend.

Hoe verloopt een procedure bij de Raad van State?

De procedure start met het indienen van een verzoekschrift, waarin u toelicht waarom de beslissing volgens u onwettig is. Daarna volgen:

• Een schriftelijke fase met conclusies van beide partijen.

• Een advies van het auditoraat, dat niet bindend is maar wel gezaghebbend.

• Een openbare zitting, waar de zaak mondeling wordt toegelicht.

• Het arrest, dat meestal enkele maanden later volgt.

Als de Raad van State de beslissing vernietigt, wordt die ongedaan gemaakt. In sommige gevallen kan ook een schorsing gevraagd worden als er dringend gevaar is.

Moet u een advocaat nemen?

U bent niet verplicht om een advocaat te nemen, maar dat is wel sterk aanbevolen. De procedures bij de Raad van State zijn technisch en formeel.

U heeft recht op:

• Vrije keuze van advocaat

• Bijstand via een rechtsbijstandsverzekering

• Een pro-Deoadvocaat als u aan de voorwaarden voldoet

In sommige gevallen bieden vakbonden of belangenorganisaties juridische ondersteuning.