Wat is een doorgeefschenking?

Een erfenis ontvangen betekent vaak dat vermogen overgaat naar een nieuwe generatie.

Toch willen veel mensen (vooral ouders) niet alles voor zichzelf houden, maar een deel meteen doorgeven aan hun eigen kinderen.

Tot enkele jaren geleden leidde dat automatisch tot dubbele belasting: eerst erfbelasting bij de erfenis, en daarna schenkbelasting bij de overdracht.

De Vlaamse overheid heeft dat onrechtvaardige effect weggewerkt via de doorgeefschenking, ook wel de vrijstelling van schenkbelasting bij erfenissprong genoemd.

Wat is een doorgeefschenking precies?

Een doorgeefschenking is een schenking van geërfde goederen of een deel daarvan aan de volgende generatie.

Het gaat dus om een overdracht “met één generatie overslag”.

Concreet: u ontvangt een erfenis van uw ouder, betaalt daarop erfbelasting en schenkt vervolgens (een deel van) die erfenis binnen het jaar door aan uw eigen kind.

De reeds betaalde erfbelasting wordt dan afgetrokken van de verschuldigde schenkbelasting.

Het resultaat is dat de schenking in de meeste gevallen volledig belastingvrij kan plaatsvinden.

De regeling maakt het dus mogelijk om een erfenis fiscaal efficiënt en wettelijk correct verder door te geven.

Wie kan gebruikmaken van de regeling?

De doorgeefschenking is een maatregel van het Vlaams Gewest.

Ze geldt dus enkel voor nalatenschappen waarbij de overledene tijdens de laatste vijf jaar van zijn leven het langst in Vlaanderen heeft gewoond.

De schenker moet een erfopvolger zijn die:

• erfbelasting heeft betaald in rechte lijn (bijvoorbeeld een kind dat erft van zijn ouder) of tussen partners;
• het bedrag aan erfbelasting effectief heeft betaald vóór de schenking plaatsvindt.

De begiftigde moet een afstammeling zijn, zoals een kind, kleinkind, stiefkind, adoptiekind of zorgkind.

Alleen dan kan de vrijstelling worden toegekend.

De voorwaarden voor een geldige doorgeefschenking

Om te kunnen genieten van de vrijstelling in de schenkbelasting, moet aan drie wettelijke voorwaarden worden voldaan. Deze regels zorgen ervoor dat de regeling eerlijk en transparant blijft.

 1.  Binnen één jaar na het overlijden

De doorgeefschenking moet plaatsvinden binnen twaalf maanden na het overlijden van de erflater.

De termijn start op de dag van overlijden, niet op de dag van betaling van de erfbelasting.
Wie te laat schenkt, verliest automatisch het fiscale voordeel.

 2.  Via notariële akte

De schenking moet verplicht worden vastgelegd in een notariële akte.

Een handgift of overschrijving volstaat niet.

In de akte moet duidelijk staan dat het om een doorgeefschenking gaat en dat de vrijstelling wordt gevraagd.

De schenking moet onmiddellijk en onvoorwaardelijk gebeuren, maar een voorbehoud van vruchtgebruik blijft toegelaten.

 3.  Erfbelasting volledig betaald

De erfbelasting op de geërfde goederen moet volledig en aantoonbaar betaald zijn.

Zonder dat bewijs wordt de schenking beschouwd als een gewone schenking, waarop de gewone schenkbelasting verschuldigd is.

Welke goederen komen in aanmerking?

De doorgeefschenking kan betrekking hebben op zowel roerende als onroerende goederen, maar de regels verschillen per categorie.

• Roerende goederen (zoals geld, beleggingen of aandelen) kunnen flexibel worden doorgeschonken.

U hoeft niet precies dezelfde som of hetzelfde effectendoosje te schenken, zolang de waarde overeenkomt met het geërfde vermogen.

• Onroerende goederen (zoals een woning of bouwgrond) moeten minstens gedeeltelijk afkomstig zijn uit de nalatenschap.

Enkel het goed of het deel dat u werkelijk hebt geërfd, komt in aanmerking voor de vrijstelling.

Hoe wordt de vrijstelling berekend?

De vrijstelling is beperkt tot het bedrag van de betaalde erfbelasting.

Ze kan dus nooit hoger zijn dan wat u oorspronkelijk aan erfbelasting betaalde.

Daarnaast geldt dat de waarde van de geschonken goederen niet groter mag zijn dan de waarde van de goederen waarop erfbelasting werd geheven.

Wanneer de erfbelasting hoger is dan de berekende schenkbelasting, resulteert de verrekening in een volledige vrijstelling.

In de praktijk betekent dit dat de doorgeefschenking vaak volledig belastingvrij kan gebeuren.

Hoe verloopt de procedure in de praktijk?

Het traject van de doorgeefschenking verloopt in een aantal overzichtelijke stappen:

• U aanvaardt de erfenis en betaalt de erfbelasting.
• U maakt binnen het jaar na het overlijden een afspraak bij de notaris.
• De notaris stelt de akte van doorgeefschenking op, vraagt de vrijstelling aan en bevestigt de betaling van de erfbelasting.
• De Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) controleert de voorwaarden en verrekent de erfbelasting met de schenkbelasting.

Wanneer alles in orde is, ontvangt u de bevestiging dat de schenking belastingvrij kan doorgaan.

Waarom is de doorgeefschenking interessant?

De doorgeefschenking biedt een unieke fiscale opportuniteit voor wie vermogen wil doorgeven zonder onnodige belastingdruk.

Ze sluit bovendien aan bij een moderne vorm van successieplanning, waarin ouders hun kinderen al tijdens hun leven willen ondersteunen.

De regeling combineert fiscaal voordeel met juridische zekerheid.

Door te schenken via een notaris is de overdracht formeel, traceerbaar en wettelijk beschermd.

Bovendien behoudt de schenker via het voorbehoud van vruchtgebruik vaak een zekere controle over het geschonken goed.

Kortom: de doorgeefschenking laat u toe om familiaal vermogen fiscaal vriendelijk te spreiden, zonder dat u of uw erfgenamen tweemaal worden belast op hetzelfde kapitaal.