Wat is plaatsing in een transitiehuis?

Wanneer iemand het einde van zijn gevangenisstraf nadert, wordt de voorbereiding op terugkeer naar de samenleving steeds belangrijker. Een leven buiten de gevangenis vraagt opnieuw om structuur, verantwoordelijkheid en begeleiding.

Een transitiehuis biedt hiervoor een veilige en gecontroleerde omgeving, waar een veroordeelde onder professionele begeleiding kan werken aan zijn re-integratie terwijl de straf volledig blijft doorlopen.

Wat is een plaatsing in een transitiehuis?

Een transitiehuis is een kleinschalige en begeleide woonvorm buiten de gevangenis. De veroordeelde verblijft er niet als vrij persoon, maar als iemand die zijn straf verder uitvoert binnen een open en gestructureerd leefregime.

Hij volgt een plaatsingsplan met duidelijke verplichtingen, zoals werk- of opleidingsactiviteiten, begeleidingstrajecten en afspraken rond gedrag en daginvulling.

De bedoeling is om stap voor stap opnieuw te leren functioneren in het gewone leven, met voldoende ondersteuning én verantwoordelijkheid.

Hoelang duurt een verblijf in een transitiehuis?

De duur van een plaatsing wordt niet vooraf vastgelegd en hangt af van de individuele situatie van de veroordeelde.

De verblijfsperiode wordt bepaald door:

• de vooruitgang die de veroordeelde boekt binnen zijn persoonlijke plaatsingsplan;
• de tijd die nog rest in de strafuitvoering;
• en de evaluaties door zowel de begeleiding als de betrokken autoriteiten.

Het verblijf blijft altijd verbonden aan de straf en eindigt wanneer het re-integratiedoel bereikt is of wanneer de omstandigheden dit vereisen.

Wanneer kan een plaatsing worden toegekend?

Een plaatsing in een transitiehuis wordt slechts toegestaan wanneer aan verschillende duidelijke voorwaarden is voldaan.

• De veroordeelde moet zich in de juiste fase van de straf bevinden, wat betekent dat hij zich binnen achttien maanden van de voorwaarden voor voorwaardelijke invrijheidstelling moet bevinden.
• De veroordeelde moet geschikt zijn voor een open gemeenschapsregime, waarbij voldoende vertrouwen bestaat dat hij kan functioneren in een omgeving met meer vrijheid en verantwoordelijkheid.
• Er mogen geen tegenaanwijzingen bestaan, zoals aanwijzingen voor vluchtgevaar, het risico op nieuwe ernstige feiten of mogelijke hinder voor slachtoffers.
• De veroordeelde moet schriftelijk instemmen met alle regels, waaronder het volledige plaatsingsplan en het huishoudelijk reglement van het transitiehuis.

Onder welke voorwaarden verloopt een verblijf?

Een verblijf in een transitiehuis verloopt altijd onder toezicht en met respect voor duidelijke voorwaarden.

• De veroordeelde moet deelnemen aan de activiteiten die in het plaatsingsplan zijn opgenomen, zoals werk, opleiding of begeleiding.
• Hij moet zich houden aan het huishoudelijk reglement, waarin afspraken over gedrag, leefritme en samenwerking zijn vastgelegd.
• Hij mag geen nieuwe strafbare feiten plegen en moet alle bijkomende voorwaarden naleven die de minister noodzakelijk acht voor een veilige uitvoering van het traject.

Wanneer één van de voorwaarden wordt geschonden, kan de minister beslissen om deze aan te passen, de plaatsing tijdelijk te schorsen of volledig te beëindigen, waarna de veroordeelde terug naar de gevangenis wordt overgebracht.

Hoe verloopt de aanvraag voor een transitiehuis?

De aanvraagprocedure is helder, zorgvuldig en gericht op een snelle maar grondige beoordeling.

De directeur van de gevangenis stelt een schriftelijk en gemotiveerd verzoek op, waarin wordt onderbouwd waarom een plaatsing passend en verantwoord is.

De minister van Justitie (of zijn gemachtigde) beoordeelt het dossier en moet binnen veertien werkdagen een beslissing nemen. Wanneer aanvullende informatie nodig is, kan deze termijn eenmaal met zeven werkdagen worden verlengd.

De beslissing wordt binnen vierentwintig uur meegedeeld aan de veroordeelde, de directeur, het openbaar ministerie, de bevoegde procureur en, wanneer relevant, het slachtoffer.

Wanneer geen tijdige beslissing wordt genomen terwijl het advies van de directeur positief was, wordt de plaatsing automatisch toegekend en worden de door de directeur voorgestelde voorwaarden van kracht.

Waarom bestaan transitiehuizen?

Transitiehuizen helpen om de stap tussen detentie en volledige vrijheid op een verantwoorde en veilige manier te zetten.

Ze bieden een omgeving waarin:

• de veroordeelde opnieuw leert omgaan met werk, dagstructuur en sociale contacten;
• de brede samenleving wordt beschermd door een geleidelijke en begeleide overgang;
• en de kans op herval in strafbaar gedrag aanzienlijk daalt.

Het transitiehuis vormt zo een essentiële schakel in een menswaardige en doordachte re-integratie.