Welke voorwaarden zijn verbonden aan adoptie in België?

Adoptie is een grote stap, emotioneel én juridisch. Niet iedereen kan zomaar een adoptieprocedure starten.

De Belgische wet bepaalt duidelijke voorwaarden om te mogen adopteren. Zo wordt gewaarborgd dat elk kind in een stabiele, veilige omgeving terechtkomt en dat adoptanten voldoende voorbereid zijn.

In dit artikel ontdekt u wie mag adopteren, welke leeftijdsvoorwaarden gelden, welke toestemming nodig is en hoe de rechtbank controleert of een adoptie in het belang van het kind is.

Wie mag adopteren?

De Belgische wet laat adoptie toe voor zowel alleenstaanden als koppels:

• Alleenstaanden: mogen adopteren wanneer zij voldoen aan alle wettelijke voorwaarden.
• Koppels: mogen samen adopteren als zij gehuwd, wettelijk samenwonend of minstens drie jaar feitelijk samenwonend zijn.
• Geslacht: er is geen onderscheid tussen heterokoppels en koppels van hetzelfde geslacht.

Leeftijdsvoorwaarden

Om te garanderen dat de adoptant voldoende volwassen is, gelden de volgende regels:

• Minimumleeftijd: de adoptant moet minstens 25 jaar oud zijn.
• Leeftijdsverschil: er moet minstens 15 jaar verschil zijn tussen adoptant en kind.

Uitzonderingen

• Stiefouderadoptie of adoptie van een verwant: mogelijk vanaf 18 jaar, met een minimaal leeftijdsverschil van 10 jaar.
• De familierechtbank kan in bijzondere gevallen een kleiner leeftijdsverschil toestaan, bijvoorbeeld wanneer de adoptant het kind al jaren opvoedt.

Geschiktheid en voorbereiding

De rechtbank zal enkel een adoptie toestaan als duidelijk is dat de adoptant(en) geschikt zijn om een kind op te voeden. Dit wordt gecontroleerd via:

• Voorbereidingstraject: verplichte infosessies en een opleiding over adoptie.
• Maatschappelijk onderzoek: een sociale dienst onderzoekt de gezinssituatie, motivatie, emotionele stabiliteit, financiële draagkracht en opvoedingscapaciteiten.

Pas wanneer het onderzoek positief is, kan de rechtbank een geschiktheidsvonnis uitspreken. Zonder dit vonnis kan de adoptieprocedure niet verdergaan.

Toestemming van betrokkenen

Voor een adoptie is instemming vereist van verschillende partijen:

• De adoptant(en): hun toestemming is vanzelfsprekend vereist.
• Het kind zelf: vanaf 12 jaar moet het kind zelf akkoord geven. Weigert het kind, dan gaat de adoptie niet door.
• De ouders: als de afstamming aan beide zijden vaststaat, moeten beide ouders hun toestemming geven (ten vroegste twee maanden na de geboorte). Bij afwezigheid van één ouder volstaat toestemming van de andere.
• De voogd: indien het kind onder voogdij staat. Wanneer de voogd zelf wil adopteren, geeft de toeziende voogd toestemming.
• De partner van de adoptant: gehuwde of samenwonende partners moeten schriftelijk instemmen. Als een partner weigert, kan de familierechtbank deze toestemming vervangen wanneer dat in het belang van het kind is.

Wettige reden en belang van het kind

Een adoptie kan alleen worden uitgesproken wanneer zij een wettige reden heeft en duidelijk in het belang van het kind is. Adoptie mag dus niet enkel dienen om erfrechtelijke voordelen te verkrijgen of verblijfsrecht te regelen.

De familierechter zal altijd een afweging maken tussen de voordelen voor het kind en eventuele nadelen voor andere betrokkenen (bijvoorbeeld de andere ouder of broers en zussen).

Verblijfplaats in België

De adoptant(en) moeten hun gewone verblijfplaats in België hebben. Zo is de Belgische familierechtbank bevoegd om de adoptie uit te spreken.

De adoptieprocedure is zorgvuldig opgebouwd om de belangen van het kind te beschermen. Ze bestaat uit een combinatie van wettelijke leeftijdsvoorwaarden, verplichte voorbereiding, maatschappelijk onderzoek en instemming van alle betrokken partijen.

Pas wanneer al deze voorwaarden zijn vervuld, kan de rechtbank de adoptie definitief uitspreken.