Alimentatiebedrag up-to-date houden: indexatie en herziening uitgelegd

Alimentatie evolueert mee met het leven. In België kan het bedrag aangepast worden door jaarlijkse indexatie of bij ingrijpende veranderingen zoals een nieuw inkomen of gewijzigde verblijfsregeling.

In dit artikel leest u hoe beide aanpassingen precies werken, wanneer u actie moet ondernemen en wat uw rechten en plichten zijn volgens de Belgische wetgeving.

Wat is onderhoudsgeld of alimentatie precies?

Onderhoudsgeld, ook wel alimentatie genoemd, is de financiële bijdrage die één ouder aan de andere ouder betaalt om bij te dragen aan de kosten van het kind.

Deze bijdrage is bedoeld voor, onder meer:

• voeding en huisvesting
• kledij
• medische verzorging
• schoolkosten
• ontspanning en vrijetijdsbesteding

Alimentatie kan worden opgelegd voor:

• minderjarige kinderen
• meerderjarige kinderen die nog studeren of financieel afhankelijk zijn

Wanneer wordt het bedrag van uw alimentatie aangepast?

Wanneer u te maken krijgt met een scheiding of relatiebreuk, wordt er vaak een alimentatiebedrag afgesproken of opgelegd door de rechter. Dit is meestal bedoeld voor het onderhoud van de kinderen, en soms ook voor de ex-partner. 

Uw alimentatie kan op twee manieren aangepast worden:

• Automatisch via indexatie, zodat het bedrag meegroeit met de stijgende kosten van levensonderhoud.
• Door gewijzigde omstandigheden, wanneer er iets fundamenteels verandert in uw leven, dat van uw ex-partner of uw kind.

 1.  Automatische aanpassing: de indexatie van alimentatie

Wat is indexatie?

Indexatie is een jaarlijkse aanpassing van het alimentatiebedrag aan de kosten van levensonderhoud. Zo behoudt het bedrag zijn koopkracht.

Zonder indexatie zou de bijdrage door inflatie steeds minder waard worden, waardoor ze op termijn niet meer voldoende is om de noodzakelijke kosten te dekken.

Aan welke index is alimentatie gekoppeld?

In België wordt alimentatie aangepast op basis van de gezondheidsindex. Dat is een aangepaste versie van de gewone consumptieprijsindex, waarin schadelijke producten zoals alcohol en tabak zijn weggelaten. Deze index geeft dus een beter beeld van de reële gezinskosten.

Hoe wordt de nieuwe bijdrage berekend?

De herberekening gebeurt volgens deze formule:

Nieuwe bijdrage = oorspronkelijke bijdrage × (gezondheidsindex van nu / basisindex)

• De basisindex is de gezondheidsindex van de maand waarin het oorspronkelijke bedrag werd vastgelegd.
• De nieuwe index is meestal die van de maand vóór de jaarlijkse aanpassingsdatum.

De FOD Economie publiceert de gezondheidsindex elke maand. Het is belangrijk dat u zelf de indexatie opvolgt, want die gebeurt niet automatisch.

Wanneer vindt de indexatie plaats?

De aanpassing gebeurt elk jaar op de verjaardag van het vonnis of de overeenkomst waarin het alimentatiebedrag werd bepaald, tenzij u en uw ex-partner expliciet een andere regeling hebben afgesproken.

Mag u indexatie uitsluiten?

In principe is indexatie verplicht, tenzij u in de overeenkomst of het vonnis expliciet hebt laten opnemen dat het bedrag niet geïndexeerd wordt.

Toch is het sterk afgeraden om de indexatie uit te sluiten, aangezien het een objectieve manier is om de waarde van de bijdrage correct te behouden.

 2.  Aanpassing door gewijzigde omstandigheden

Soms volstaat de jaarlijkse indexatie niet meer, omdat er iets ingrijpends is veranderd in uw leven of dat van uw kind. In dat geval kan het alimentatiebedrag aangepast worden, op initiatief van één van de ouders.

Dit kan op twee manieren:

• In onderling akkoord: als u en de andere ouder het eens zijn over een wijziging, kunt u samen een nieuwe regeling opstellen. Deze wordt dan via een verzoekschrift voorgelegd aan de familierechtbank, die het akkoord bekrachtigt.
• Via de rechtbank: komt u er onderling niet uit, dan kunt u zelf of via een advocaat een verzoek tot wijziging indienen bij de familierechtbank. De rechter zal dan oordelen op basis van de nieuwe situatie en eventueel een aangepast bedrag opleggen.

In welke situaties kan een herziening gevraagd worden?

 1.  Verandering in inkomen

Als u of de andere ouder aanzienlijk minder of net meer gaat verdienen – bijvoorbeeld door werkverlies, een nieuwe baan of pensioen – dan kan dit aanleiding geven tot herziening. De rechter kijkt naar de nieuwe financiële draagkracht.

 2.  Nieuwe verblijfsregeling van het kind

Wanneer het kind voortaan meer of minder bij u verblijft, wijzigt ook de verdeling van de kosten. Dit kan een nieuwe regeling noodzakelijk maken.

 3.  Bijkomende of nieuwe kosten

Denk aan:

• Medische zorgen of langdurige behandelingen
• Extra onderwijskosten (bijv. universiteit, internaat)
• Specifieke behoeften bij een kind met een beperking

Deze onvoorziene of sterk toegenomen uitgaven kunnen een hogere bijdrage rechtvaardigen.

 4.  Nieuwe gezinssituatie

Als u of uw ex-partner gaat samenwonen, hertrouwt of kinderen krijgt in een nieuw gezin, kan dat uw financiële situatie veranderen. Dit wordt steeds individueel beoordeeld door de rechter.

 5.  Grotere behoeften van het kind

Kinderen worden ouder en hun uitgaven stijgen mee. Denk aan vervoerskosten, studiekosten of vrijetijdsactiviteiten in de tienerjaren of tijdens hogere studies.

 6.  Onvoorziene omstandigheden

Bijvoorbeeld een ernstige ziekte, ongeval, of arbeidsongeschiktheid – met grote financiële impact – kunnen ook leiden tot een herziening van de alimentatie.

Let op: u moet uw aanvraag goed onderbouwen met bewijsstukken, zoals loonfiches, medische attesten of schoolkosten. Zonder bewijs maakt u weinig kans op een aanpassing.