Wat is een uitgaansvergunning?

Wanneer iemand in de gevangenis zit, betekent dat niet dat hij of zij volledig afgesneden blijft van de buitenwereld.

In uitzonderlijke en duidelijk omschreven situaties kan een gedetineerde tijdelijk de gevangenis verlaten door middel van een uitgaansvergunning.

Deze vergunning biedt beperkte, gecontroleerde vrijheid om dringende zaken te regelen of om geleidelijk voor te bereiden op een terugkeer naar de samenleving.

Wat is een uitgaansvergunning?

Een uitgaansvergunning is een officiële toestemming die een gedetineerde toelaat om de gevangenis voor een korte, vooraf vastgelegde periode te verlaten.

Het is belangrijk om te begrijpen dat dit géén vervroegde vrijlating is. De straf wordt niet onderbroken en de gedetineerde blijft tijdens de volledige periode onder toezicht.

Een uitgaansvergunning is dus een tijdelijke en strikt gecontroleerde uitstap die alleen wordt toegestaan wanneer er een duidelijk en noodzakelijk doel is.

Hoelang duurt een uitgaansvergunning?

De duur van een uitgaansvergunning is altijd beperkt: ze kan maximaal zestien uur per keer duren.

De gedetineerde moet op het afgesproken tijdstip terugkeren naar de gevangenis. De straf blijft tijdens deze uitstap volledig doorlopen, de vergunning verkort de straf dus nooit.

Wanneer kan een uitgaansvergunning worden verleend?

Een uitgaansvergunning wordt alleen toegekend voor ernstige, noodzakelijke of maatschappelijk belangrijke redenen.

Deze redenen vallen onder drie duidelijke categorieën.

 1.  Belangrijke persoonlijke, sociale, familiale of juridische redenen

Een uitgaansvergunning kan worden verleend wanneer persoonlijke aanwezigheid noodzakelijk is, bijvoorbeeld voor:

• een dringend familieprobleem;
• een afspraak met een advocaat;
• het regelen van administratieve of juridische documenten;
• een opleiding of werkverplichting die aanwezigheid vereist.

 2.  Medische redenen

Sommige medische onderzoeken of behandelingen kunnen niet binnen de gevangenis worden uitgevoerd. Een gedetineerde kan dan tijdelijk naar een ziekenhuis of behandelcentrum.

 3.  Voorbereiding op re-integratie

In de laatste twee jaar vóór een mogelijke voorwaardelijke invrijheidstelling kan een uitgaansvergunning onderdeel zijn van een re-integratietraject.

Ze kan worden gebruikt om:

• contact met familie te herstellen,
• huisvesting te organiseren,
• werk of opleiding op te starten.

Het doel is steeds hetzelfde: een veilige en realistische voorbereiding op het leven buiten de gevangenis.

Welke voorwaarden moeten worden vervuld?

Een uitgaansvergunning wordt alleen toegekend wanneer alle onderstaande voorwaarden zijn vervuld:

• De aanvraag moet passen binnen de toegelaten redenen.
• Er mag geen risico zijn op vlucht, nieuwe feiten of hinder voor slachtoffers.
• De gedetineerde moet akkoord gaan met alle opgelegde voorwaarden, zoals tijdstippen, bereikbaarheid en gedragsregels.

Als aan één van deze voorwaarden niet wordt voldaan, kan de vergunning niet worden toegekend.

Hoe verloopt de aanvraag?

Hoewel de redenen voor een uitgaansvergunning uiteenlopend kunnen zijn, verloopt de aanvraag steeds op dezelfde manier.

De gedetineerde dient een schriftelijke aanvraag in.

De directeur onderzoekt de aanvraag en geeft een gemotiveerd advies, eventueel met voorgestelde voorwaarden.

De minister van Justitie (of zijn gemachtigde) neemt vervolgens de beslissing.

Die beslissing moet binnen 14 werkdagen worden genomen en wordt binnen 24 uur meegedeeld aan de gedetineerde, de directeur en het openbaar ministerie.

Wanneer de minister extra informatie nodig heeft, kan deze termijn éénmalig met 7 werkdagen worden verlengd.

Komt er geen beslissing binnen de termijn, terwijl de directeur positief adviseerde? Dan wordt de vergunning automatisch toegekend, met de voorwaarden die de directeur had voorgesteld.