Wat is verkoop op lijfrente?

Bij de verkoop van vastgoed bestaan er verschillende manieren om tot een overeenkomst te komen.

Naast de klassieke verkoop tegen een vaste prijs zijn er alternatieve formules die inspelen op veranderende financiële behoeften van zowel kopers als verkopers.

Eén van die mogelijkheden is de verkoop op lijfrente, een constructie die steeds meer aandacht krijgt doordat ze flexibiliteit biedt voor beide partijen.

Wat is verkoop op lijfrente?

Verkoop op lijfrente is een vorm van vastgoedverkoop waarbij de koper niet meteen de volledige prijs betaalt. Er wordt gestart met een beperkte eerste som, gevolgd door vaste maandelijkse betalingen aan de verkoper. Die betalingen lopen door tot het moment dat vooraf is afgesproken, vaak tot de verkoper overlijdt.

Het totale bedrag dat de koper uiteindelijk betaalt, ligt dus niet op voorhand vast. Overlijdt de verkoper eerder dan verwacht, dan komt de koper financieel voordelig uit. Leeft de verkoper langer, dan loopt het totaalbedrag hoger op.

Daardoor is verkoop op lijfrente een kanscontract: de koper neemt een financieel risico in ruil voor de mogelijkheid om een woning tegen een gunstigere totale prijs te verwerven. Dat dubbel karakter maakt deze formule tegelijk aantrekkelijk en onzeker.

Hoe werkt verkoop op lijfrente?

Bij een verkoop op lijfrente verricht de koper op het moment van de ondertekening van de notariële akte een initiële betaling, het zogenoemde bouquet. Dit bedrag ligt doorgaans lager dan de gebruikelijke inbreng bij een klassieke vastgoedtransactie.

Aansluitend op deze eerste betaling verricht de koper periodieke lijfrentetermijnen, die maandelijks of jaarlijks verschuldigd zijn.

Deze betalingen kunnen op twee manieren worden georganiseerd:

• Tijdelijke lijfrente, waarbij de termijnen slechts gedurende een vooraf bepaalde looptijd verschuldigd zijn.
• Levenslange lijfrente, waarbij de betalingsverplichting eindigt bij het overlijden van de persoon op wie de lijfrente is gebaseerd.

De omvang van de lijfrente wordt bepaald aan de hand van diverse factoren, waaronder de marktwaarde van het onroerend goed, de leeftijd en levensverwachting van de verkoper, en de eventuele beperking in tijd die partijen overeenkomen.

Alle bepalingen met betrekking tot de betalingsstructuur, de duur, eventuele indexatie en overige voorwaarden worden nauwkeurig opgenomen in een notariële akte.

De voordelen en risico's voor kopers

Kopers die kiezen voor een aankoop op lijfrente profiteren van een lagere instapdrempel, omdat het bouquet doorgaans beperkt blijft en de volledige aankoopprijs niet meteen moet worden gefinancierd.

De gespreide betalingen verlagen de druk op korte termijn en kunnen, afhankelijk van de looptijd of de effectieve levensduur van de verkoper, leiden tot een gunstigere totale kostprijs dan bij een klassieke aankoop.

Daartegenover staat dat de uiteindelijke kost onzeker blijft, zeker bij levenslange lijfrente. Financiering via banken is vaak beperkt omdat de verkoper doorgaans een sterke waarborgpositie behoudt. Daarnaast kan de koper het pand niet onmiddellijk gebruiken wanneer de verkoper het vruchtgebruik voorbehoudt.

De voordelen en risico's voor verkopers

Voor verkopers kan een verkoop op lijfrente interessant zijn omdat zij onmiddellijk een startbedrag ontvangen en vervolgens vaste periodieke inkomsten krijgen, wat vooral voor gepensioneerden een waardevolle financiële aanvulling vormt.

Wanneer het vruchtgebruik wordt voorbehouden, kunnen zij bovendien in de woning blijven wonen zonder extra woonkosten. Daarnaast biedt deze formule vaak fiscale voordelen en kan zij worden ingezet om het vermogen te herstructureren, wat gevolgen heeft voor de toekomstige nalatenschap.

Tegenover deze voordelen staat het risico dat de uiteindelijke opbrengst lager kan uitvallen wanneer de overeenkomst vroeg eindigt.