Contract niet nagekomen? Dit zijn uw opties in België

Een overeenkomst sluiten betekent vertrouwen: beide partijen verbinden zich ertoe hun beloften na te komen.

Wat als de andere partij weigert te leveren, niet betaalt of het contract slechts gedeeltelijk uitvoert?

Een contractbreuk kan leiden tot frustratie én financiële schade. De Belgische wet biedt duidelijke mogelijkheden om uw rechten af te dwingen.

Welke stappen kan u ondernemen?

Wanneer een contract niet wordt nagekomen (een contractuele wanprestatie), hoeft u niet machteloos toe te kijken.

U kan verschillende stappen ondernemen om de uitvoering van de overeenkomst alsnog af te dwingen of om een vergoeding voor uw schade te bekomen.

Deze stappen variëren van een grondige controle van uw overeenkomst, over communicatie en ingebrekestelling, tot - indien nodig - een procedure voor de rechtbank.

 1.  Controleer de overeenkomst grondig

Voor u actie onderneemt, is het belangrijk dat u het contract zorgvuldig doorneemt. Zo weet u precies wat er is afgesproken en waar u juridisch recht op hebt.

• Voorwaarden en termijnen: controleer leverdata, prijzen, betaalvoorwaarden en prestaties.
• Clausules en boetebedingen: kijk na of er bepalingen zijn over schadevergoeding, vertragingsinteresten of automatische ontbinding.
• Geschillenregeling: sommige contracten verplichten bemiddeling of arbitrage voor u naar de rechter kan stappen.

Door dit eerst te controleren, voorkomt u fouten en kan u sterker onderhandelen of de juiste juridische stappen zetten.

 2.  Neem contact op met de andere partij

Voordat u juridische stappen zet, is het verstandig om eerst rechtstreeks contact te zoeken met de tegenpartij.

• Leg duidelijk uit wat volgens u fout loopt of niet werd uitgevoerd.
• Vraag om naleving van de overeenkomst en bied de kans om het probleem te herstellen.
• Geef een redelijke termijn om te reageren of de prestatie alsnog uit te voeren.

In veel gevallen gaat het om een misverstand of een vergeten afspraak. Door open en respectvol te communiceren, kan u het probleem vaak snel en zonder verdere procedures oplossen.

 3.  Stuur een ingebrekestelling

Reageert de tegenpartij niet of blijft de uitvoering uit? Dan is een ingebrekestelling de volgende stap. Dit is een formele, schriftelijke aanmaning waarmee u uw rechten veiligstelt.

• Stuur een aangetekende brief waarin u de tekortkoming duidelijk omschrijft.
• Vermeld wat u verwacht: bijvoorbeeld levering van de goederen, uitvoering van de werken of betaling van het factuurbedrag.
• Stel een concrete termijn: doorgaans 8 tot 14 dagen om alsnog na te komen.
• Bewaar een kopie van de brief als bewijs voor een eventuele procedure.

Een ingebrekestelling is in veel gevallen een wettelijke vereiste om later de overeenkomst te laten ontbinden of een schadevergoeding te vorderen.

 4.  Schort uw eigen verplichtingen op

Bij een wederkerige overeenkomst kan u zich beroepen op de exceptie van niet-nakoming (exceptio non adimpleti contractus).

Dit geeft u het recht om uw eigen prestaties tijdelijk op te schorten zolang de andere partij haar verplichtingen niet nakomt.

Voorbeeld: moet u pas betalen na levering, maar blijft de levering uit? Dan mag u de betaling uitstellen tot de goederen effectief geleverd zijn.

Let op! Deze opschorting moet redelijk en proportioneel zijn. Een kleine vertraging of een detailfout rechtvaardigt niet dat u het volledige contract stillegt.

 5.  Gebruik uw retentierecht

Heeft u een goed van de tegenpartij in uw bezit? Dan kan u in bepaalde gevallen een retentierecht uitoefenen.

Dit betekent dat u het goed mag bijhouden tot de andere partij haar verplichtingen (meestal betaling) nakomt.

Voorbeeld: een garagist die een wagen heeft hersteld, mag deze pas teruggeven zodra de klant de herstellingsfactuur betaalt.

Let op! Gebruik dit recht zorgvuldig. Een ongerechtvaardigd beroep op het retentierecht kan leiden tot aansprakelijkheid en schadeclaims. Informeer de tegenpartij steeds schriftelijk dat u dit recht uitoefent en waarom.

 6.  Probeer een minnelijke oplossing

Voordat u naar de rechtbank stapt, is het vaak zinvol om te proberen het geschil in onderling overleg op te lossen.

Minnelijke oplossingen besparen tijd, kosten en stress en helpen de relatie tussen de partijen te behouden.

• Onderhandel rechtstreeks met de tegenpartij en leg duidelijk uit wat u verwacht.
• Leg afspraken schriftelijk vast wanneer er een akkoord wordt bereikt.
• Schakel een erkend bemiddelaar of advocaat in als de communicatie stroef verloopt.

Bemiddeling is vaak sneller en goedkoper dan een rechtszaak en kan voorkomen dat het conflict escaleert.

 7.  Start een gerechtelijke procedure

Wanneer onderhandelingen en bemiddeling geen resultaat opleveren, kan u een gerechtelijke procedure opstarten.

De bevoegde rechtbank hangt af van de partijen:

• Tussen particulieren: doorgaans het vredegerecht.
• Tussen ondernemingen: de ondernemingsrechtbank.
• Tussen onderneming en consument: de bevoegde rechter hangt af van wie de vordering instelt.

De rechter kan verschillende maatregelen opleggen, afhankelijk van de situatie:

• Uitvoering in natura: de tegenpartij wordt verplicht het contract alsnog correct uit te voeren, eventueel op straffe van een dwangsom per dag vertraging.
• Ontbinding van de overeenkomst: het contract wordt beëindigd en beide partijen worden - waar mogelijk - teruggebracht naar de situatie van vóór de overeenkomst.
• Schadevergoeding: de tegenpartij kan worden veroordeeld om uw financiële schade te vergoeden.
• Terugbetaling van reeds betaalde bedragen: als u al betaald heeft maar geen tegenprestatie heeft ontvangen, kan de rechter beslissen dat dit bedrag moet worden teruggestort.

Een procedure kan langer duren en kosten met zich meebrengen, maar ze is soms noodzakelijk om uw rechten af te dwingen.