Wat moet u doen als uw ex-partner weigert alimentatie te betalen?

Wanneer uw ex-partner weigert alimentatie te betalen, kan dat zware financiële gevolgen hebben, zeker als u instaat voor het onderhoud van uw kind(eren). De wet voorziet echter in verschillende mogelijkheden om betaling af te dwingen.

In dit artikel leest u welke stappen u kunt ondernemen: via DAVO, een advocaat of gerechtelijke procedures.

Contact opnemen met DAVO

De eerste en vaak meest laagdrempelige stap is contact opnemen met DAVO (Dienst voor Alimentatievorderingen), een onderdeel van de FOD Financiën.

Deze overheidsdienst helpt mensen die recht hebben op alimentatie maar deze niet (tijdig) ontvangen van hun ex-partner.

Wat doet DAVO voor u?

DAVO:

• Betaalt u maandelijkse voorschotten op de verschuldigde kinderalimentatie (onder bepaalde voorwaarden)
• Int achterstallige bedragen bij de alimentatieplichtige
• Vordert rechtstreeks via loonbeslag of fiscale tussenkomst indien nodig

Let op! DAVO komt enkel tussen voor kinderalimentatie, niet voor partneralimentatie.

Voorwaarden voor hulp van DAVO

U kunt een aanvraag doen bij DAVO als:

• Er een rechterlijke uitspraak of notariële akte bestaat over de alimentatie
• U al minstens één maand geen betaling hebt ontvangen
• Uw belastbaar gezinsinkomen onder een bepaalde grens ligt (er is een inkomensvoorwaarde)

Hoe doet u een aanvraag?

U kunt uw aanvraag op twee manieren indienen:

• Online via het webformulier op de site van FOD Financiën
• Op papier via een formulier dat u ondertekend terugstuurt naar DAVO

DAVO onderzoekt uw dossier en start vervolgens de invordering bij uw ex-partner. Ondertussen kunt u recht hebben op tijdelijke voorschotten.

Juridische stappen via een advocaat

DAVO is een nuttig hulpmiddel, maar biedt geen oplossing voor alle situaties.

Wilt u extra juridische druk uitoefenen, dan kunt u een advocaat inschakelen.

Wat kan een advocaat voor u doen?

• Invordering van achterstallige alimentatie
• Loonbeslag of beslag op goederen aanvragen
• Dagvaarding bij de rechtbank voor niet-naleving
• Hulp bij te late of onvolledige betaling
• Indexatie afdwingen, als uw ex weigert het bedrag jaarlijks aan te passen

Een advocaat kan dus niet alleen optreden wanneer er helemaal geen betaling is, maar ook wanneer uw ex-partner structureel te weinig betaalt, te laat is of de jaarlijkse indexatie negeert.

In ernstige gevallen kan ook een strafrechtelijke vervolging worden overwogen, op basis van het misdrijf "verlating van familie", als er sprake is van moedwillige en langdurige weigering om alimentatie te betalen.

Kosten en rechtsbijstand

Als u beperkte financiële middelen hebt, komt u mogelijk in aanmerking voor juridische tweedelijnsbijstand (pro-Deoadvocaat). Vraag dit na bij het Bureau voor Juridische Bijstand in uw regio.

Strafrechtelijke vervolging bij hardnekkige weigering

In ernstige gevallen, wanneer uw ex-partner vrijwillig en langdurig weigert om alimentatie te betalen, kan er sprake zijn van het misdrijf familieverlating (artikel 391bis van het Strafwetboek).

Wanneer is er sprake van familieverlating?

Er zijn vier voorwaarden:

• Er is een wettelijke onderhoudsplicht, vastgelegd in een vonnis of in een overeenkomst bij echtscheiding met onderlinge toestemming.
• Deze beslissing is in kracht van gewijsde getreden, dus niet meer vatbaar voor hoger beroep.
• De betaling is meer dan twee maanden opzettelijk uitgebleven (deze maanden hoeven niet opeenvolgend te zijn).
• De niet-betaling gebeurt vrijwillig, dus zonder geldige reden zoals bewezen insolvabiliteit.

Ook niet-betaling van alimentatie zoals vastgelegd in een ontvangstmachtiging of familierechtelijke overeenkomst kan leiden tot strafrechtelijke vervolging.

Wat zijn de mogelijke straffen?

De rechter kan:

• Een boete van 50 tot 500 euro opleggen
• Een gevangenisstraf van 8 dagen tot 6 maanden uitspreken
  

Andere opties en praktische tips

• Documenteer alles: houd betalingsdata, bedragen en communicatie bij. Dit vormt waardevol bewijs.
• Stuur eerst een schriftelijke ingebrekestelling: soms zet dit de andere partij alsnog in beweging.
• Laat het niet aanslepen: hoe sneller u actie onderneemt, hoe sterker uw juridische positie blijft.
• Vraag hulp aan het OCMW indien u in een financieel kwetsbare situatie belandt door het uitblijven van betalingen.

Het niet betalen van alimentatie is geen keuze, maar een schending van een wettelijke verplichting. Of u nu via DAVO stappen onderneemt of een advocaat inschakelt: er zijn duidelijke juridische middelen om uw rechten af te dwingen - zowel voor uzelf als voor uw kinderen.

Blijf dus niet afwachten. Hoe sneller u actie onderneemt, hoe sterker uw positie. Juridische ondersteuning is vaak sneller en toegankelijker dan u denkt.