Ziekteverlof in België: moet u altijd thuisblijven of mag u de deur uit?

Wanneer u ziek bent en tijdelijk niet kan werken, krijgt u niet alleen te maken met medische zorgen, maar ook met een hele reeks praktische en juridische vragen.

Een van de meest voorkomende is: mag ik tijdens mijn ziekteverlof buitenshuis activiteiten ondernemen, of moet ik verplicht thuisblijven?

Evocaat legt het uit voor u!

Wat zegt de wet?

Er bestaat in België geen wet die werknemers tijdens ziekteverlof verplicht om voortdurend thuis te blijven.

Arbeidsongeschiktheid betekent dat een arts heeft vastgesteld dat u uw werk tijdelijk niet kan uitoefenen, maar dat is iets anders dan huisarrest.

Toch is uw vrijheid niet onbeperkt. Tijdens ziekteverlof moet u:

• de instructies van uw arts naleven,
• beschikbaar zijn voor een eventuele controle door werkgever of ziekenfonds,
• activiteiten vermijden die uw herstel in de weg staan.

Met andere woorden: wat wel en niet kan, hangt sterk af van uw gezondheidstoestand en het advies van uw arts.

De oorzaak van uw ziekte

 1.  Lichamelijke klachten

Herstelt u van een operatie, blessure of zware griep, dan gelden vaak duidelijke beperkingen.

• Wat kan wel? Noodzakelijke verplaatsingen zoals naar de apotheek of de huisarts, en lichte activiteiten zoals een korte wandeling.
• Wat kan niet? Intensieve sport, zwaar werk in huis of tuin, of lange uitstappen die de genezing vertragen.

 2.  Mentale klachten

Bij burn-out, depressie of stress speelt een ander verhaal. Hier kan sociaal contact en beweging juist deel uitmaken van de behandeling.

• Wat kan wel? Wandelen, een rustig koffiemoment met een vriend, of ontspannende activiteiten.
• Waarmee opletten? Drukke evenementen of overmatige prikkels die het herstel bemoeilijken.

Hier geldt meer dan ooit: overleg met uw arts.

De centrale rol van de behandelend arts

Uw huisarts of specialist is de sleutelpersoon. Hij of zij beoordeelt welke activiteiten in uw situatie toegelaten zijn.

Twijfelt u of een activiteit kan? Vraag vooraf advies en laat dit eventueel schriftelijk bevestigen. Dat voorkomt later discussie met werkgever of ziekenfonds.

Controle door werkgever of ziekenfonds

Tijdens ziekteverlof kan een controlearts langskomen.

• U moet aanwezig zijn op het adres dat u hebt opgegeven.
• Bent u er niet, dan hebt u een geldig excuus nodig (zoals een medische afspraak of hospitalisatie).
• Zonder gegrond excuus riskeert u dat uw loon of ziekte-uitkering wordt stopgezet.

Verblijft u tijdelijk elders, bijvoorbeeld bij familie, meld dit dan vooraf aan uw werkgever en ziekenfonds.

Reizen tijdens ziekteverlof

Een korte vakantie of een verblijf in het buitenland is mogelijk, maar enkel mits naleving van bijkomende voorwaarden:

• Binnen België: meestal geen probleem zolang uw arts het goedkeurt en u bereikbaar blijft.
• Buitenland: vaak vooraf toestemming vereist van het ziekenfonds. U moet ook uw werkgever informeren over uw afwezigheid en verblijfplaats.

Vertrekt u zonder toestemming, dan kan uw uitkering worden geschorst.

(Raadpleeg de regels op de website van uw ziekenfonds.)

Risico’s bij misbruik

Wie de regels tijdens ziekteverlof niet naleeft, kan zware gevolgen ondervinden:

• Financieel: verlies van gewaarborgd loon of ziekte-uitkering.
• Arbeidsrechtelijk: sancties door de werkgever, tot ontslag om dringende reden.
• Juridisch: bij fraude kan zelfs een gerechtelijke procedure volgen.