Is fietsen onder invloed van alcohol strafbaar?

Het is algemeen bekend dat alcohol en autorijden niet samengaan en tot zware sancties kunnen leiden.

Toch leeft bij velen de overtuiging dat de regels milder zijn wanneer men de fiets neemt. Daarom kiezen sommigen na alcoholgebruik bewust voor de fiets, in de veronderstelling dat zij bij een controle minder streng zullen worden aangepakt.

Strookt die overtuiging ook met de juridische realiteit?

Is fietsen onder invloed van alcohol strafbaar?

Ja, ook fietsen onder invloed van alcohol is strafbaar in België.

De fietser wordt door het verkeersrecht beschouwd als een bestuurder en valt dus onder de regels van de Wegcode en de Wegverkeerswet.

De wet maakt geen onderscheid tussen gemotoriseerde en niet-gemotoriseerde voertuigen: wie met de fiets aan het verkeer deelneemt, moet rijgeschikt zijn en riskeert bij overtredingen dezelfde sancties als andere bestuurders.

Fietsen onder invloed

De wetgever maakt een duidelijk onderscheid tussen alcoholintoxicatie en dronkenschap.

• Alcoholintoxicatie heeft betrekking op een objectief meetbaar alcoholgehalte dat de wettelijk toegelaten limiet overschrijdt.
• Dronkenschap daarentegen verwijst naar een feitelijke toestand van duidelijke ongeschiktheid om veilig aan het verkeer deel te nemen, ook wanneer geen meetbare waarden kunnen worden vastgesteld.

Het gaat om twee afzonderlijke overtredingen, die elk op hun eigen manier worden beoordeeld en gesanctioneerd. Dat betekent dat iemand gelijktijdig voor beide inbreuken kan worden vervolgd en bestraft.

Welke sancties riskeert u?

Alcoholintoxicatie

Wanneer bij een fietser alcoholintoxicatie wordt vastgesteld en de zaak voor de politierechtbank komt, kan de rechter onder meer beslissen tot:

• een geldboete van 25 tot 2.000 euro, te vermeerderen met de wettelijke opdeciemen;
• een rijverbod voor motorvoertuigen van 8 dagen tot 5 jaar, en in uitzonderlijke gevallen zelfs levenslang;
• het verplicht volgen van herstelonderzoeken of -examens, bedoeld om na te gaan of de bestuurder nog rijgeschikt is;
• het opleggen van een alcoholslot.

Dronkenschap

Wanneer bij een fietser dronkenschap wordt vastgesteld en de zaak voor de politierechtbank komt, kan de rechter onder meer beslissen tot:

• een geldboete van 200 tot 2.000 euro, te vermeerderen met de wettelijke opdeciemen;
• een rijverbod voor motorvoertuigen van 1 maand tot 5 jaar, en in uitzonderlijke gevallen zelfs levenslang;
• het verplicht volgen van herstelonderzoeken of -examens, met het oog op een herbeoordeling van de rijgeschiktheid;
• het opleggen van een alcoholslot.

Theorie versus praktijk

Veel mensen gaan ervan uit dat de politie milder optreedt tegen fietsers die alcohol hebben gedronken. In bepaalde situaties klopt dat ook: wanneer een fietser geen gevaarlijk rijgedrag vertoont, blijft het soms bij een waarschuwing of het verzoek om de fiets aan de hand verder te nemen.

Bovendien worden fietsers in de praktijk minder vaak gecontroleerd, omdat alcoholcontroles bij hen niet systematisch plaatsvinden en meestal enkel gebeuren bij opvallend gedrag, een ongeval of een gerichte actie.

Dat neemt echter niet weg dat fietsen onder invloed volledig strafbaar blijft. Naarmate het alcoholgebruik hoger is, het rijgedrag gevaarlijker wordt of er een ongeval plaatsvindt, zal ook de reactie van politie en parket strenger zijn.

De praktijk mag dus niet worden verward met straffeloosheid: fietsen onder invloed kan wel degelijk leiden tot effectieve en verregaande sancties.