Geld schenken: hoe doet u dat fiscaal voordelig en juridisch correct?

U overweegt een deel van uw vermogen te schenken aan uw kinderen, kleinkinderen of een andere dierbare.

Een geldschenking is niet enkel een blijk van genegenheid en vrijgevigheid, maar tevens een juridische én fiscale rechtshandeling die de nodige aandacht verdient.

Wie zijn schenking weloverwogen wil doen, handelt niet impulsief. De wijze waarop u schenkt, bepaalt immers in belangrijke mate of u later belastingen betaalt of juist bespaart.

Waarom schenken bij leven?

Steeds meer Belgen kiezen ervoor om reeds tijdens hun leven een deel van hun vermogen over te dragen. Die beslissing vloeit vaak voort uit een combinatie van praktische motieven en emotionele overwegingen:

• om kinderen te ondersteunen bij de aankoop van een woning of de opbouw van hun toekomst;
• om kleinkinderen financieel een duwtje in de rug te geven;
• of om de toekomstige nalatenschap te vereenvoudigen en hoge erfbelasting te vermijden.

Door tijdig te schenken:

• vermijdt u een aanzienlijke erfbelasting na uw overlijden;
• behoudt u de controle over wat u weggeeft, desgewenst met bepaalde voorwaarden;
• en profiteert u van de gunstige tarieven van de schenkbelasting in Vlaanderen.

Schenken is dus niet enkel een gebaar van vrijgevigheid, maar ook een weloverwogen en strategische keuze binnen uw successieplanning: een manier om vandaag al te zorgen voor wie u lief is, terwijl u uw vermogen fiscaal efficiënt beheert.

Geld schenken in de praktijk

Er bestaan in België twee manieren om geld te schenken:

• de handgift, en
• de bankgift.

Beide zijn rechtsgeldig, maar ze verschillen in uitvoering, bewijs en fiscale gevolgen.

 1.  De handgift

De handgift is de eenvoudigste en oudste vorm van schenken. Ze gebeurt letterlijk van hand tot hand: u overhandigt contant geld of een cheque aan de begiftigde.

In de praktijk komt contant schenken vandaag echter nog zelden voor.

Door de strikte antiwitwasregels zijn cashbetalingen boven 3.000 euro niet langer toegestaan. Daardoor wordt de handgift tegenwoordig vooral gebruikt voor kleinere bedragen of voor tastbare goederen, zoals juwelen, kunstwerken of verzamelobjecten.

Hoewel de handgift dus eenvoudig is in uitvoering, blijft ze fiscaal en juridisch even relevant.

 2.  De bankgift

De bankgift is tegenwoordig de meest gebruikte en praktische manier om geld te schenken.

Ze verloopt via een overschrijving van de rekening van de schenker naar die van de begiftigde.

De schenking wordt rechtsgeldig zodra het bedrag effectief is bijgeschreven op de rekening van de begiftigde.

Door haar eenvoud, traceerbaarheid en het gemak waarmee ze kan worden bewezen, is de bankgift uitgegroeid tot de voorkeursmethode bij schenkingen van geldsommen in België.

De vormvereisten van een schenking

De schenking van roerende goederen (zoals geld, juwelen, aandelen of kunst) is in België in principe vormvrij. 

Dat betekent dat u kunt schenken:

• zonder tussenkomst van een notaris,
• zonder verplichte registratie, en
• zonder onmiddellijke schenkbelasting.

Let op!

Overlijdt de schenker binnen vijf jaar (in Vlaanderen) na de schenking waarop geen schenkbelasting werd betaald, dan wordt de waarde van die schenking alsnog opgenomen in de nalatenschap.

De begiftigde betaalt in dat geval erfbelasting, die doorgaans aanzienlijk hoger ligt dan de schenkbelasting.

Wie zekerheid wil, kiest daarom voor vrijwillige registratie of voor een notariële schenking.

Zo vermijdt u elke onzekerheid en combineert u fiscale duidelijkheid met gemoedsrust.

Bij registratie is wel schenkbelasting verschuldigd, maar u geniet van volledige bescherming tegen erfbelasting bij een onverwacht overlijden.

De schenkingsbrief of 'pacte adjoint'

Hoewel zowel de handgift als de bankgift in principe vormvrij kunnen gebeuren, is het zeer verstandig om een schenkingsbrief op te stellen.

Zo’n document biedt juridisch bewijs van de schenking en voorkomt misverstanden met erfgenamen of de fiscus.

In de schenkingsbrief vermeldt u:

• de datum en omschrijving van wat werd geschonken;
• de identiteit van schenker en begiftigde;
• en een duidelijke verklaring dat het om een schenking gaat, niet om een lening of voorschot.

U kunt bovendien opnemen of de schenking buiten erfdeel valt (dus niet wordt verrekend bij de erfenis) of geldt als voorschot op erfdeel.

Een schenkingsbrief is niet verplicht, maar vormt in de praktijk een belangrijk bewijsmiddel en juridisch vangnet.

Hoeveel schenkbelasting betaalt u in Vlaanderen?

Schenkbelasting is enkel verschuldigd wanneer de schenking wordt geregistreerd, hetzij vrijwillig, hetzij via een notaris.

De belasting wordt berekend op basis van:

• de waarde van de schenking;
• de verwantschap tussen schenker en begiftigde;
• en het gewest waar de schenker woont.

In Vlaanderen gelden de volgende tarieven voor schenkingen van roerende goederen:

Ter vergelijking: bij een erfenis kunnen de tarieven oplopen tot 55% of meer. Een goed geplande schenking kan dus aanzienlijke besparingen opleveren.