Getuigenverklaring in België: regels, voorwaarden en hoe u ze opstelt

Een getuigenverklaring kan een belangrijk verschil maken in een juridisch dossier.

Of het nu gaat om een verkeersongeval, een arbeidsconflict of een strafzaak: een duidelijke verklaring helpt de rechter of instantie om een juist beeld van de feiten te krijgen.

Wat houdt zo’n verklaring precies in, hoe wordt ze gebruikt en wat zijn de voorwaarden om geldig te zijn?

Wat is een getuigenverklaring?

Een getuigenverklaring is een mondelinge of schriftelijke verklaring van iemand die persoonlijk iets heeft gezien, gehoord of meegemaakt dat van belang is voor een zaak.

Het doel is de rechter of andere bevoegde instantie te helpen de feiten te reconstrueren.

Juridisch kader

Getuigenverklaringen zijn een erkend bewijsmiddel in de Belgische wetgeving.

• In burgerlijke en handelszaken gelden de regels uit het Gerechtelijk Wetboek (artikelen 961-977).
• In strafzaken zijn de bepalingen terug te vinden in het Wetboek van Strafvordering (artikelen 189 e.v.).

Belangrijk! Wanneer de wet een schriftelijk bewijs vereist (bv. bij een koop van onroerend goed), kan een getuigenverklaring niet volstaan.

Voorwaarden voor een geldige verklaring

Een verklaring moet:

• Vrijwillig worden afgelegd, zonder druk of bedreiging.
• Waarheidsgetrouw zijn: liegen kan leiden tot vervolging (meineed in strafzaken).
• Duidelijk en concreet zijn: beperk u tot wat u zelf hebt waargenomen.
• Gedateerd en ondertekend zijn bij een schriftelijke versie.

Hoe verloopt een getuigenverhoor?

In burgerlijke zaken

De rechter kan getuigen oproepen of partijen kunnen zelf getuigen voorstellen. Soms worden vooraf schriftelijke verklaringen verzameld om het dossier te versterken.

In strafzaken

Getuigen worden onder eed gehoord door politie, onderzoeksrechter of rechtbank. Zij zijn verplicht de waarheid te vertellen.

Hoe stelt u zelf een schriftelijke getuigenverklaring op?

Een goede schriftelijke verklaring bevat:

• Uw naam, adres, geboortedatum en eventueel rijksregisternummer.
• De datum en plaats van de feiten die u hebt waargenomen.
• Een duidelijke beschrijving van wat u zelf hebt gezien of gehoord.
• Uw handtekening en de datum waarop u de verklaring schrijft.

Waarde van de getuigenverklaring

De rechter beoordeelt zelf hoeveel gewicht hij aan een getuigenverklaring hecht. Bij tegenstrijdige verklaringen kan hij bijkomend bewijs vragen.

Vals getuigenis: risico’s

Een valse of misleidende verklaring kan ernstige gevolgen hebben.

In strafzaken kan dit leiden tot vervolging wegens meineed, wat strafbaar is met gevangenisstraf en/of geldboete.