Wat zijn uw rechten om een overeenkomst te beëindigen in België?

Een overeenkomst sluiten betekent dat u zich wettelijk verbindt tot de gemaakte afspraken.

Toch kunnen er situaties ontstaan waarin u de samenwerking wilt stopzetten of het contract vroegtijdig wilt beëindigen

In dit artikel krijgt u een duidelijk overzicht van alle manieren om een contract te beëindigen in België.

 1.  Uitvoering van de overeenkomst

De meest voor de hand liggende manier waarop een contract eindigt, is wanneer beide partijen hun afspraken volledig zijn nagekomen.

De afgesproken prestaties zijn geleverd, de betalingen zijn gebeurd en er blijven geen verdere rechten of plichten bestaan.

Dit is de normale en eenvoudigste manier van beëindiging - er zijn geen extra stappen of formaliteiten nodig.

 2.  Beëindiging in onderling akkoord

Partijen kunnen op elk moment beslissen om een lopende overeenkomst te beëindigen, zelfs vóór de einddatum.

• Dit gebeurt via wederzijdse toestemming (ook wel een dading genoemd).
• Het is aanbevolen om dit schriftelijk vast te leggen, inclusief de datum van beëindiging en eventuele financiële afspraken.

Zo vermijdt u discussies achteraf.

 3.  Opzegging

Sommige contracten laten een opzeg toe.

• Bij contracten van onbepaalde duur: vaak wettelijk of contractueel voorzien, mits een redelijke opzegtermijn.
• Bij contracten van bepaalde duur: enkel mogelijk als dit uitdrukkelijk in de overeenkomst of wet staat.

Let op! Opzegging moet meestal gebeuren via een aangetekende brief. Wordt de vormvereiste niet gevolgd, dan is de opzeg ongeldig.

 4.  Vervanging door een nieuwe overeenkomst (Novatie)

Partijen kunnen samen beslissen om de oude overeenkomst te vervangen door een nieuwe.

• De oude verbintenissen vervallen volledig.
• De nieuwe overeenkomst bevat de vernieuwde afspraken.
• Zorg voor een duidelijke en ondubbelzinnige schriftelijke vastlegging om misverstanden te vermijden.

 5.  Vrijwillige kwijtschelding

De partij die recht heeft op een prestatie of betaling kan beslissen om de andere partij volledig of gedeeltelijk vrij te stellen.

Voorbeeld: een leverancier kan beslissen om een openstaande factuur kwijt te schelden om een commerciële relatie goed te houden.

 6.  Ontbinding wegens wanprestatie

Wanneer één van de partijen haar verplichtingen niet nakomt, kan de overeenkomst ontbonden worden wegens wanprestatie.

• Dit kan via een ontbindend beding in het contract.
• Of via een rechterlijke beslissing.

De ontbinding werkt in principe retroactief: partijen worden teruggebracht naar de situatie van vóór het contract en reeds uitgevoerde prestaties moeten worden teruggegeven.

 7.  Ontbinding wegens overmacht

Wordt de uitvoering van de overeenkomst onmogelijk door onvoorziene en onvermijdbare omstandigheden, dan kan dit leiden tot beëindiging wegens overmacht.

Let op! Financiële moeilijkheden alleen zijn geen overmacht: er moet sprake zijn van een objectieve en blijvende onmogelijkheid om uit te voeren.

 8.  Ontbindende voorwaarde

Veel contracten bevatten een ontbindende voorwaarde. Wanneer die voorwaarde zich voordoet, eindigt het contract automatisch.

Voorbeeld: een koop die enkel doorgaat als de banklening wordt goedgekeurd.

 9.  Verjaring

Wanneer de wettelijke verjaringstermijn is verstreken, kan een verbintenis niet langer via de rechter worden afgedwongen.

• Algemene verjaringstermijn: 10 jaar.
• Handelsvorderingen en periodieke betalingen: 5 jaar.

De verbintenis blijft bestaan, maar de andere partij kan de uitvoering weigeren en u kan dit niet meer afdwingen.

 10.  Rechterlijke nietigverklaring of vernietiging

Voldoet de overeenkomst niet aan de geldigheidsvereisten, dan kan een rechter:

• De overeenkomst nietig verklaren: ze wordt geacht nooit te hebben bestaan.
• De overeenkomst vernietigen: de gevolgen eindigen vanaf de beslissing.

In beide gevallen worden de partijen zoveel mogelijk teruggebracht naar de toestand van vóór de overeenkomst.

Wordt uw contract niet uitgevoerd of weigert de andere partij haar verplichtingen na te komen? Ontdek hier welke stappen u kunt ondernemen.